ولایتعهدی امام رضا(ع) فرصت مناسبی جهت انتشار معارف الهی بود
پژوهشگر علوم دینی با بیان اینکه پذیرش ولایتعهدی آثار سودمند و نتایج مفیدی داشت و برای احیای حق کارآمد بود، گفت: پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا(ع) فرصت مناسبی جهت انتشار معارف الهی بود.
وجیهه اشرفی، پژوهشگر علوم دینی در گفت‌وگو با ایکنا از سمنان، یکی از ابعاد قلمرو ولایت ائمه اطهار را ولایت ظاهری دانست و افزود: ولایت ولی خدا سرپرستی کل جامعه جهانی است؛ زیرا دین در تمامی عرصه‌ها حضور دارد برخلاف اندیشه غرب‌گرایان که مبنایشان عرفی کردن زندگی اجتماعی است اما ولایت بر مردم اولاً از آن خداست و خداوند به کسانی که شایستگی دارند این ولایت و تدبیر را به مقام ائمه اطهار(ع) اذن داده است.
وی با بیان اینکه زمان امام رضا(ع) همزمان با خلافت مأمون عباسی بود که دوره توسعه جهان عرب در اوج تمدن و اندیشه اسلامی بود، اظهار کرد: مأمون اندیشید که پایگاه خویش را با استفاده از قدرتمندترین شخصیت علویان و عباسیان استحکام بخشد؛ لذا تصمیم گرفت تا امام را دعوت کند تا خلیفه مسلمانان شود.
این پژوهشگر علوم دینی افزود: امام زمانی که مجبور شدند تا ولایتعهدی را بپذیرند شرط کردند تا مسئولیت خلافت را نپذیرند تا مبادا مأمون با اهداف فریبکارانه‌اش خیانت کند تا به اسم اسلام و امام رضا تمام شود و اهداف والای اسلام که مبنی بر هدایت، تعالی، رشد و بالندگی و اجرای عدالت است مغفول بماند.
اشرفی با اشاره به اینکه جامعه اسلامی نیز با سیاستمدارانی که هدفشان خودشان بودند اداره می‌شد، متذکر شد: امام می‌دانستند نمی‌توانند حکومت اسلامی را بر پایه معیار حق داشته باشند و مردمی که از او تمجید می‌کنند توان تحمل حکومت حق را ندارند؛ لذا لازم بود این مسئله برملا شود؛ مانند برپایی نماز عید فطر که حضرت به روش جدش حضرت محمد(ص) آن را اقامه کردند که خود نمونه‌ای واضح بود تا حقیقت بر همه آشکار شود.
مدرس دانشگاه شاهرود در خصوص دلایل پذیرش ولایتعهدی امام رضا(ع) اظهار کرد: امام فرمودند خداوند تنفر مرا نسبت به آن می‌داند پس وقتی بین پذیرش آن و مرگ مختار شدم قبول ولایتعهدی را بر مرگ ترجیح دادم و آن را برگزیدم که بر این اساس مأمون در گفت‌وگویی طولانی به امام می‌گوید: به خدا سوگند که باید ولایتعهدی را بپذیری وگرنه تو را مجبور می‌کنم، و اگر آن را نپذیری گردنت را می‌زنم.
اشرفی در پاسخ به این سؤال که چرا امام(ع) شهادت را نپذیرفت اما ولایتعهدی را پذیرفت؟ گفت: امام(ع) وظیفه دارد امر خداوند مبنی بر تربیت مردم، تقویت و توسعه دینی و برقراری احکام الهی را در جامعه استوار و فراهم سازد پس از این منظر، امام به امر الهی که در اوج عبودیت به آن پایبند بود و از طرفی پذیرش ولایتعهدی که آثار سودمند و نتایج به حق مفیدی داشت و برای احیا حق کارآمد بود و اهل آن را به خیر می‌رساند پذیرفت یعنی مردم را به راه خیر راهنمایی و حقایق را برای آن‌ها آشکار کرد که این آثار و نتایج خیر، مانند آزاد شدن علویان از فشارهای سخت از طرف حکومت که با پذیرش امام(ع) به ولایتعهدی این آزار و فشار متوقف شد که در این راستا پذیرش ولایتعهدی امام رضا(ع) فرصت مناسبی جهت انتشار معارف حقیقی الهی بود.
به گفته وی، جامعه اسلامی بعد از ارتحال پیامبر(ص) مسیر انحراف قطعی پیدا کرده بود که این حقیقت با پذیرش حضرت رضا به‌خوبی برملا شد و دیگر اینکه توسعه علوم دینی و زمینه مناسب برای علمای شیعه فراهم شد که بر این اساس توانستند به علوم بی‌شماری دست یابند و با بهره‌گیری از گنجینه علم الهی امام(ع) تکالیف شرعی و احکام دینی را بشناسند و به دیگران نیز تعلیم دهند.
مدرس حوزه علمیه خواهران شاهرود با بیان اینکه امام برای اینکه دشمن، مردم و تاریخ قضاوت عجولانه نسبت به پذیرش ولایتعهدی ایشان نداشته باشند و رفتارشان را منفعلانه برداشت کنند، اظهار کرد: در این راستا در پیمان‌نامه‌ای که در سال 201 هجری بین امام رضا(ع) و مأمون منعقد شد در آن امام ذکر فرموده‌اند که احدی را نصب نمی‌کنم، احدی را عزل نمی‌کنم و مأمون به حرف و موافقت لفظی و ظاهری خشنود بود و فکر می‌کرد به اهدافش رسیده حتی دستور ضرب سکه به نام امام زد و دستور داد در خطبه‌ها اسم امام را در کنار اسم خودش بیاورد و به شاعران جهت مدح امام رضا صله داد ولی وقتی فهمید نمی‌تواند از این طریق به اهداف شوم و شیطانی‌اش برسد کم‌کم حسادت به امام در او برانگیخته شد و در صدد اجرای خیانت خویش اقدام کرد و امام را به شهادت رساند.
رئیس جمعیت فرهیخته بانوان استان با اشاره به حدیث معروف سلسلةالذهب امام رضا(ع) یادآور شد: از این حدیث می‌توان دریافت که امام ولایت الهی و تدبیر خداوند در نظام هستی و تربیت و تعالی انسان‌ها را با اتحاد بین توحید و ولایت معرفی می‌کند که حقیقت ولایت و سرپرستی مردم جز با توحید و توحید جز با ولایت به اذن الهی تحقق نمی‌یابد.
وی با تأکید بر اینکه امام(ع) فرازهای برجسته علمی که ریشه در علم الهی را در خود دارند را بیان فرموده‌اند، یادآور شد: تعبیر معدن‌العلم و محیط الوحی گویای این حقیقت است که جایگاه علمی امام از آن جهت سرآمد است که در عصر توسعه علمی سخن ایشان فصل‌الخطاب در مناظرات و تبیین تعالیم دینی است.
این پژوهشگر علوم دینی ارتباط حضوری با مردم، توجه به اقتصاد و کسب درآمد حلال، توجه به ساده‌زیستی و زندگی به دور از تجمل با راهنمایی کردن مردم به روش زندگی اجداد طاهرینش را از ابعاد مهم شخصیت حضرت رضا(ع) دانست و گفت: اگر موقعیت‌هایی با شرایط خوب برای حضرت فراهم بود آن را برای شخص خود نمی‌خواست و آن را برای نیازمندان می‌فرستاد.
انتهای پیام
