کرونا تأثیری بر معرفت پیشینی بشر ندارد / ایرادات تکثرگرایی معرفتی
عضو گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ضمن تبیین ایرادهای وارد به تکثرگرایی معرفتی، گفت: کرونا تأثیری بر معرفت پیشینی بشر ندارد، همانطورکه بر قواعد ریاضی و منطق ندارد.
به گزارش ایکنا، مهدی عباس‌زاده، عضو گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، امروز یکشنبه، 11 خردادماه در کرسی ترویجی «کرونا؛ ثبات‌ها و تغییرها» در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم، گفت: معرفت‌شناسی اسلامی، عقل‌گرا و معنویت‌گرا است و اصول آن ثابت و لایتغیر است.
عضو گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با بیان اینکه معرفت‌شناسی به دو نوع پیشینی و پسینی قابل تقسیم است، اضافه کرد: البته معرفت‌شناسی پسینی با معرفت مقام واقع سر و کار دارد آن هم به حسب موقعیت افراد مختلف مانند معرفت‌شناسی وجود یا معرفت‌شناسی فمینیستی یا زن‌گرایانه همچنین معرفت‌شناسی سیاه‌پوستی.
عباس‌زاده افزود: عوامل غیرمعرفتی مانند کرونا تأثیر چندانی بر معرفت‌شناسی پیشینی ندارند؛ زیرا در این معرفت، معیار توجیه باورها، ثابت، عام و لایتغیر هستند و نمی‌توان چندان از تأثیر کرونا بر این پدیده سخن گفت همانطور که نمی‌توانیم از تأثیر کرونا بر ریاضیات و نطق سخن بگوییم.
معرفت‌شناسی کرونایی، پسینی است
عباس‌زاده با بیان اینکه معرفت‌شناسی کرونایی، پسینی است، تصریح کرد: در فضای مجازی بسیار مطرح می‌شود که کرونا باعث تکثرگرایی معرفتی در جهان شده است؛ زیرا مردم دنیا با مشکل واحدی روبرو شده و حس نوع دوستی آنان سبب ابراز نوع‌دوستی فارغ از باورهای مختلف فکری میان مردم شده است. لذا در جریان کرونا ممکن است باورهای مختلف انسان‌ها در جوامع گوناگون شهری، روستایی، تمدنی و غیرتمدنی را بپذیریم و با آن‌ها کنار بیاییم.
نتایج پذیرش تکثرگرایی معرفتی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به انواع تکثرگرایی مانند اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و ... تصریح کرد: تکثرگرایی به این معناست که انسان‌ها به علت اختلاف ژنتیکی، درک قوای ادراکی و فرهنگی مختلف، شیوه‌های مختلفی در حل مسائل به کار می‌گیرند؛ لذا دارای باورهای مختلفی می‌شوند و چون معیار ثابت برای صدق و اعتبارسنجی نمی‌توان یافت پس همه معرفت‌ها دارای ارزش یکسان‌اند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه این دیدگاه به نسبی‌گرایی معرفتی منجر می‌شود یعنی همه معارف بشری صادق و همه معتبر هستند، اظهار کرد: نسبی‌گرایی معرفتی دو ایراد اساسی دارد؛ اولین ایراد آن است که دارای تناقض ذاتی و خودشکن است؛ اینکه همه باورهای انسان، نسبی هستند خود این هم یک باور است و مشمول همین قضیه می‌شود و خودش، خودش را نقض می‌کند.
عباس‌زاده اظهار کرد: ایراد دوم آن است که ما بدون در اختیار داشتن معیار ثابت و عینی نمی‌توانیم میان باور معقول و نامعقول تفاوت قائل شویم که خود غربی‌ها هم این ایراد را وارد می‌دانند، زیرا به هر حال باور معقول متفاوت از غیرمعقول است.
فلسفه اسلامی و غربی، مطابقت را معیار صدق می‌دانند
وی با بیان اینکه، برخی معیار صدق یک باور را داشتن نتیجه عملی می‌دانند که درست نیست، زیرا ممکن است باوری صادق باشد ولی نتیجه چندانی نداشته باشد، اضافه کرد: فلسفه اسلامی و غربی، مطابقت را معیار صدق می‌دانند. بر این اساس، باوری صادق است که با واقعیت و نفس الامر مطابقت داشته باشد و باوری خطاست که با واقعیت مطابقت ندارد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: تکثرگرایی بحث جامعه‌شناسی هم دارد و آن، ایجاد تساهل و تسامح اجتماعی است که بنده آن را قبول دارم؛ یعنی کرونا در وجه جامعه‌شناختی معرفت مؤثر بوده است زیرا انسان‌ها چون با شرایط یکسانی درگیرند باید باورهای مختلف در کل جهان را بر بتابد تا بتوانند زیست مسالمت‌آمیز برای رفع این بلیه مشترک داشته باشند و اگر این تسامح نباشد اساساً صلحی پدید نمی‌آید.
عباس‌زاده با تأکید بر اینکه کرونا تأثیری بر باورها و معرفت‌های پیشینی ندارد، اظهار کرد: ما باید وجه اجتماعی آن را بپذیریم و عقاید و باورهای همدیگر را بپذیریم تا بتوانیم تشریک مساعی برای رفع این مشکل داشته باشیم.
انتهای پیام
