تشکیل کارگروهی برای بررسی بیشتر شاخص‌های توسعه / ورود همه شبکه‌های تلویزیونی به تولید برنامه قرآنی
در صد و هشتمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی مقرر شد تا کارگروهی برای بررسی بیشتر شاخص‌های ملی توسعه فرهنگ قرآنی تشکیل شود تا این شاخص‌ها به شورای توسعه ارجاع داده شود. همچنین مدیر شبکه قرآن و معارف سیما از ورود همه شبکه‌های سیما به ساخت برنامه قرآنی خبر داد.
به گزارش ایکنا؛ صد و هشتمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی که اولین جلسه این مجمع در سال جدید نیز بود، عصر امروز هفتم اردیبهشت‌ماه به صورت نیمه‌حضوری و نیمه‌وبیناری و به منظور بررسی سه دستور برگزار شد.
رونمایی از کتاب وضعیت قرآنی کشور
در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به تشریح دستورهای این جلسه پرداخت و گفت: اولین دستور کار این جلسه بررسی شاخص‌های ملی توسعه فرهنگ قرآنی است که از چندین سال قبل شروع شده و گفت‌وگوهای زیادی در مورد آن نیز صورت گرفته است. در جلسه آینده شورای توسعه فرهنگ قرآنی که هفته آینده برگزار می‌شود، این شاخص‌ها را نهایی خواهیم کرد.
وی به رونمایی سه کتاب در حوزه‌های مختلف طی سال 99 اشاره کرد و افزود: یکی از این کتاب‌ها در حوزه وضعیت قرآنی کشور خواهد بود و در آن آخرین وضعیت قرآنی کشور به تفصیل گزارش شده است.
احتمال آغاز پایش دستگاه‌های قرآنی
محمدی با اشاره به اینکه اگر شاخص‌ها مصوب شود، در نیم سال دوم بحث ارزیابی دستگاه‌ها را خواهیم داشت، تصریح کرد: در این ارزیابی، وضعیت دستگاه، استان و شهرستان برتر را مشخص خواهیم کرد، بنابراین امکان دارد در پایان سال بر اساس شاخص‌ها بتوانیم برترین‌های قرآنی کشور را معرفی کنیم. اگر بخواهیم کار علمی دقیق کنیم، باید مسیر ارزیابی و پایش را انجام دهیم.
در ادامه این نشست، رضا سلامت‌پناه، دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در مورد این دستور جلسه، گفت: سابقه این دستور به 15 سال قبل و زمانی که کمیسیون پژوهش قرآنی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی مستقر بود، بازمی‌گردد و در سال 94 قرار شد به بحث نهایی برسد. شاخص‌ها را بر اساس یک مدل پیش برده‌ایم و در آن از همه دستگاه‌ها و صاحب‌نظران حقیقی از طریق مکاتباتی که داشته‌ایم، خواسته شد تا پیشنهادات و مجموعه نظرات را ارسال کنند، پس از جلسات فراوان و بازپیرایی، خروجی فعلی به دست آمد.
وی با تأکید بر اینکه بسیاری از شاخص‌های کارکردی، عملیاتی و ارزیابی نهایی کنار گذاشته شده است، افزود: این کار تا شروع نشود، نمی‌تواند به سرانجامی برسد. در حال حاضر شاخصی که در حوزه نظام اقتصادی وجود دارد، محصول 60 سال فعالیت شاخص‌گذاری و پایش شاخص‌هاست، بنابراین تا این کار را شروع نکنیم، نمی‌توانیم به جایی برسیم.
سلامت‌پناه تصریح کرد: شاخص‌های در نظر گرفته شده در دو سطح مشخص شده که سطح یک تعیین‌کننده میزان تمسک افراد به قرآن کریم است. مهم شاخص سطح یک است و چون برای ما کارکرد اساسی نظام توسعه فرهنگ قرآنی مهم بود، مبنا قرار گرفت. اعتقاد دارم که اگر از بین شاخص‌ها حتی یک شاخص را شروع کنیم، بسیار قدم رو به جلویی خواهد بود. بر اساس آنچه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفته است، با توجه به طولانی شدن روند، نیاز به پژوهش‌های جدید نیست و پژوهش‌های فعلی کفایت می‌کند.
در ادامه این جلسه مجتبی ایزدی، مدیر رادیو قرآن نیز در سخنانی بر هزینه شدن بودجه قرآنی برای موارد ساختاری و نه زیرساختی تأکید کرد و گفت: به اعتقاد من هر نهاد قرآنی باید بر اساس میزان تأثیر خود بودجه قرآنی دریافت کند.
پیش‌نیازی به نام بانک اطلاعات
وی در ادامه با اشاره به گمنام بودن فعالان قرآنی و دغدغه‌هایی که نسبت به این موضوع وجود داشته است، به تشکیل بانک جامع قرآنیان اشاره کرد و گفت: باید سازوکاری برای تشکیل یک بانک جامع اطلاعاتی از قرآنیان اندیشیده شود. تا زمانی که این بانک ایجاد نشود، نمی‌توانیم هیچ سنجشی انجام دهیم، این کار در زمینه تلاوت در صدا و سیما صورت گرفته است و تا زمانی که بانک تلاوت را تأسیس نکردیم، متوجه نبودیم، از یک قاری چند تلاوت وجود دارد.
ایزدی در مورد شاخص‌های ملی توسعه فرهنگ قرآنی نیز گفت: حال که در این شاخص‌ها بحث تمسک است، سرانه‌های دیگری همچون سرانه آموزش و پژوهش نیز باید در کنار سرانه تلاوت روزانه قرآن کریم قرار بگیرد، چرا که بسیاری تلاوت نمی‌کنند، اما تفسیر را دنبال می‌کنند.
برخی ابهامات شاخص‌های ملی توسعه قرآنی
در ادامه این جلسه، سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن سطح‌بندی شاخص‌ها در دو سطح یک و دو را مبهم دانست و گفت: سطح‌بندی حاضر این ابهام را ایجاد می‌کند که شاید اهمیت سطح یک بیشتر از سطح دو باشد، در صورتی که اغلب نظر دارند سطح دو مؤثرتر است. اگر بتوانیم ارزیابی خوبی از شاخص‌های کیفی داشته باشیم، بهتر می‌توانیم ارزیابی داشته باشیم.
سرابی به بیانات مقام معظم رهبری در محفل انس با قرآن طلیعه ماه مبارک رمضان امسال که شب گذشته برگزار شد، اشاره کرد و افزود: مقام معظم رهبری در این جلسه فرمودند که مشکل ما شاید این نیست که قرآن نمی‌خوانیم یا ارتباط نداریم، بلکه مشکل این است که می‌خوانیم، اما عمل نمی‌کنیم. یکی از شاخص‌های ما که اینجا اشاره شده است، میزان پایبندی به آموزه‌های قرآنی در رفتار مسئولان است. به اعتقاد من باید شاخص‌های کیفی که حاکی از میزان نفوذ ارزش‌های مورد تأکید قرآن در فعل، رفتار و اخلاق جامعه است را مورد توجه بیشتری قرار دهیم، اگر چه سنجش آن سخت و پیچیده است.
وی با بیان اینکه شاخص‌های سطح دو بعضاً کمی است، اظهار کرد: در شاخص‌های سطح دو اگر منظور شاخص‌های کیفی و حاکی از پایبندی مردم به قرآن است، باید عام دیده شود و مردم و مسئولان با هم دیده شوند، نه اینکه صرفاً مسئولان مورد ارزیابی قرار گیرند. مسئله دیگر تدابیر اجرایی و مسئول کردن دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی برای این ارزیابی و پیمایش‌ها است.
سرابی با طرح این سوال که آیا دبیرخانه باید چنین مسئولیتی داشته باشد؟، اظهار کرد: در حال حاضر برخی وظایف به دبیرخانه واگذار شده و به دلیل حجم فعالیت‌ها یا دلایل دیگر روی زمین مانده است. به عنوان مثال کمیته صیانت از جامعه قرآنی تشکیل داده‌ایم و چندین بار موضوعات حاد در عرصه قرآنی به وجود آمده است، اما از این کمیته خبری نیست. اگر چه از کمیسیون‌ها هم تحرک بیشتری ندیده‌ایم، اما باید به صورت جدی در این مورد فکر شود.
در ادامه این جلسه محمدمهدی عزیزاده، مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در مورد بانک اطلاعات قرآنیان، گفت: زمانی که ساختار معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد تشکیل شد، بخشی با عنوان سامانه جامع قرآنیان کشور در نظر گرفته شد و حتی گروهی در معاونت ایجاد شد و الان هم سه بانک اطلاعاتی موسسات، خادمان و بیمه‌شدگان قرآنی فعال است.
وی افزود: پیشنهاد می‌کنم این موضوع از وزارت ارشاد مطالبه شود، در این سال‌ها وظیفه‌ای که باید انجام می‌شده، انجام نشده است و سامانه‌ای که باید مرجع باشد و اطلاعات اصلی در آنجا باشد، ایجاد نشده است.
تشکیل کمیته‌ای برای بررسی بیشتر شاخص‌ها
در نهایت خروجی بررسی‌ها در مورد اولین دستورِ جلسه، تشکیل کمیته‌ای برای بررسی بیشتر شاخص‌ها بود. مقرر شد تا این کمیته در مورد شاخص‌ها جلساتی را برگزار کند تا این شاخص‌ها در جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی با ابهامی مواجه نباشد.
دومین دستور جلسه صد و هشتمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، بررسی شرایط عضویت دستگاه‌ها در جلسات بود، رضا سلامت‌پناه، دبیر این جلسه در این زمینه گفت: برای شرایط عضویت دستگاه‌ها در جلسات، مدلی تهیه شده و در جلسه دی‌ماه سال 98 مقرر شد ضوابط را احصاء کنیم. این مدل دو رویکرد مأموریت‌گرایی و سلسله‌مراتبی دارد.
سلامت‌پناه در ادامه به دلایل افزایش درخواست‌ها برای عضویت در شورای توسعه و کمیسیون‌های آن، اشاره کرد و گفت: یک مسئله که باعث افزایش درخواست دستگاه‌ها شد، بحث بهره‌مندی از اعتبارات قرآنی بوده است. در این مورد باید گفته شود، با توجه به اینکه قرار شده است اعتبارات تنها بر اساس اجرای اسناد ملی راهبردی باشد، لذا دستگاه‌هایی که درخواست دارند چه عضو باشند چه نباشند تأثیری ندارد.
مسکوت ماندن بررسی عضویت دستگاه‌ها
در پایان بررسی این دستور نیز مقرر شد، با توجه به تهیه مدلی در کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی، این دستور در مجمع مشورتی شورای توسعه مسکوت بماند و کمیسیون آن را بررسی کند.
در ادامه این جلسه به سومین دستور که بررسی برنامه‌های قرآنی ماه رمضان و تابستان بود، پرداخته شد و تعدادی از حاضران به بیان گوشه‌ای از اقدامات خود برای ماه مبارک رمضان و فصل تابستان پرداختند.
در این بخش جواد شیخ اکبری، مدیر شبکه قرآن و معارف سیما به حجم فعالیت سازمان صدا و سیما در این ایام اشاره کرد و گفت: شرایط خاصی که بر کشور حاکم شده، باعث شد تا به تبع آن رسانه در توالی بحران‌ها در خط مقدم قرار بگیرد. در چنین شرایطی، توقعی که از رسانه وجود داشت، این بود که در مورد توصیه‌های دینی و معارفی در حوزه بحران کرونا وارد شود و به شبهات این حوزه پاسخ دهد. هر دستگاهی که در این مدت ناکارآمد شد و نتوانست وظایف خود را انجام دهد، بار آن بر روی دوش صدا و سیما افتاد.
وی به تعطیلی اماکن مذهبی و مساجد اشاره کرد و افزود: تعطیل شدن این فعالیت‌ها باعث شد تا بار اینها بر روی رسانه بیفتد و رسانه ملی شرایط خاصی را تجربه کند. در کنار فعالیت‌هایی که در این ایام انجام شد، بخشی از کار به بحث آموزش اختصاص داده شد.
شیخ‌اکبری تصریح کرد: با توجه به این شرایط، برای ماه مبارک پیش‌بینی کرده بودیم تا رویکرد محتوایی به برنامه‌ها بدهیم. همچنین بحث ایمان، استقامت و پیروزی را شعار خودمان قرار دادیم و راجع به موضوع استقامت در قرآن برنامه‌ریزی شد تا قبل از جزء خوانی‌ها صحبت‌هایی مطرح شود.
ورود برنامه‌های قرآنی به دیگر شبکه‌های سیما
مدیر شبکه قرآن و معارف سیما بیان کرد: علاوه بر اینها برای آینده مقرر شده است هر شبکه سیما، یک برنامه قرآنی شاخص تدارک ببیند و بحث‌های قرآنی تنها متمرکز بر شبکه قرآن نباشد و همه شبکه‌ها به این موضوع ورود پیدا کنند.
وی همچنین به تعطیلی جلسات قرآنی در ایام کرونایی نیز اشاره کرد و گفت: در این ایام پیش‌بینی شد تا برنامه‌ای به صورت زنده طراحی شود و بحث‌های آموزشی جلسات در این برنامه مطرح شود تا این خلاء برطرف شود. برای بحث نمایشگاه قرآن نیز پیشنهاد می‌کنم برنامه‌ریزی شود تا نمایشگاه در مصلی راه‌اندازی شود و ما به عنوان شبکه قرآن آن را برای مخاطبان در منازل پوشش دهیم و مردم از این طریق از نمایشگاه بازدید کنند. این البته نیاز به برخی تمهیدات همچون حضور شرکت‌هایی دارد که فروش مجازی داشته باشند.
در پایان این جلسه سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن با اشاره به اینکه باید اعتراف کنیم قصورهایی داشته‌ایم، گفت: البته بخشی از قصورها مربوط به سال‌های قبل بوده است که پیش‌بینی چنین شرایطی را نکرده بودیم. نفوذ فناوری‌های نوین در این شرایط برای همه مشخص شد.واقعیت این است که این اتفاقات سرعت وابستگی فعالیت‌ها در عرصه‌های مختلف به فضای مجازی را بیش از پیش نشان داد.
انتهای پیام
