کرونا؛ تهدید جامعه و مسئولیت اجتماعی
پژوهشگر لرستانی در مقاله‌ای با عنوان این‌که مقابله با کرونا عزم اجتماعی می‌خواهد، آورده است: در حال حاضر عبور از پیچ سخت کرونا اولویت اول جامعه اجتماعی و کارگزاران دولت محسوب می‌شود؛ اما صرفاً با ترس و اضطراب، شایعه‌پراکنی یا فرافکنی از سوی شبکه‌های اجتماعی و برخوردهای منفعلانه نمی‌توان به آرامش مردم کمک کرد.
بالاخره پس از دو ماه از شیوع بیماری کرونا (آنفلوآنزای جهش‌یافته) در ووهان چین و پراکنش در تعدادی از کشورهای جهان پای این ویروس به کشور باز شد و با سرعت در اقصی‌نقاط کشور در حال پخش است. هر چند مسئولان و شبکه‌های اجتماعی از همان ابتدا پیشگیری را عامل مهم جلوگیری ذکر کرده و توصیه‌های مناسبی را به مردم اعلام کرده‌اند اما باید پذیرفت زیر ساخت‌های درمانی باید متناسب با شیوع بیماری‌هایی از این دست آمادگی کامل را داشته باشند، در این راستا بهنام فروتن‌نیا، نویسنده و پژوهشگر لرستانی، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایکنا، قرار داده است، به این موضوع پرداخته است:
الگوی پیشگیری، درمان و نحوه کنترل بیماری توسط کشور چین می‌تواند یک الگوی مناسب باشد. چگونگی قرنطینه استانی، احداث بیمارستان تخصصی در کمتر از ۱۰ روز و سایر موارد باید مد نظر مسئولان ذی‌صلاح باشد.
سال ۱۹۸۶ اولریش، یک جامعه‌شناس آلمانی نظریه جامعه مخاطره‌آمیز را در کتابی با همین عنوان ارائه کرد. جامعه‌ای که مخاطرات آن‌را به اقتصاد جهانی نوین و الکترونیک مرتبط می‌کرد. جامعه مخاطره‌آمیز جهانی، انسان‌ها را به نحوی فزاینده، هم درگیرِ مخاطرات محلی، ملی و جهانیِ زندگیِ شخصی و حرفه‌ای‌شان نموده و هم بر شدت آسیب‌پذیریِ آن‌ها افزوده است. گیدنز جامعه‌شناس بریتانیایی نیز با دیدگاهی مشابه عصر جهانی شدن را انتشار پدیده مخاطره دانسته و دوران فعلی را با عنوان مدرنیته متاخر چنین بیان می‌کند: اما ویژگی دوران مدرنیته متاخر و عصر جهانی شدن، انتشار پدیده مخاطره است و مخاطرات نیز به‌لحاظ کیفی متفاوتند. یعنی انسان در مدرنیته متاخر، گذشته از مخاطرات بیرونی، با مخاطراتی که خودش تولید می‌کند نیز مواجه است. یعنی باید در نظر آوریم که ما بر سر طبیعت چه می‌آوریم. موضوعاتی مثل گرم شدن زمین و کمبود آب نمونه‌هایی از مخاطرات جدید تولید شده است.
کرونا؛ محصول انسان مدرن
در عصر ارتباطات و پیشرفت‌های خیره‌کننده علوم مختلف انسان معاصر مغرور بر داشته‌های خود دنیا را به دست سیاست پیشگانی سپرده که حتی در آزمایشگاه‌های تولیدات علوم هم بازیچه دست سیاست‌مداران و حکمرانان هستند. بعد از حادثه اتمی هیروشیمای ژاپن و انفجار بمب اتم تصور می‌رفت آخرین فاجعه انسانی دست‌ساز بشر باشد اما نه تنها آخرین واقعه نبود بلکه هر روز به‌سبب جنگ اقتصادی و دستیابی به منابع ثروت توسط کشورهای قدرتمند این خطرات انسان‌ساز بیشتر و تغییر شکل داده‌اند. این خطرات در تمام عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی ملموس و معمولاً کشورهای فقیر، کمتر توسعه‌یافته میدان آزمایش جنگ قدرت‌های بزرگ بوده و هستند. استیلای فرهنگی، جنگ‌های نیابتی، غارت منابع، جلوگیری از رشد اقتصادی کشورهای جهان سوم، تحریم، تأسیس فرق جدید، تولید سلاح‌های کشتار جنگی و اقتصاد وابسته را می‌توان بخشی از سیاست‌های اتاق فکر کشورهای توسعه یافته باشد. کرونا ویروس هم شاید یکی از محصولات جنگ اقتصادی باشد؟
دنیای مخاطره‌آمیز و مسئولیت اجتماعی
حقوق شهروندی و نقش‌آفرینی شهروندان در اجرای مسئولیت اجتماعی در دنیای معاصر حائز اهمیت بوده و به‌عنوان یک شاخص تأثیر مستقیم در سیاست‌گذاری دولت و رعایت تکلیف بسیاری از حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی را می‌تواند به نفع اجتماع و افراد آن هدایت نماید. یکی از مصداق‌های تحقق حقوق شهروندی مسئولیت اجتماعی یا به تعبیری جامعه‌پذیری است. فرد متعلق به اجتماع در مقابل مخاطراتی که شهروندان را تهدید می‌نماید احساس وظیفه نموده و متعلق به هر قشری باشد در کاهش خطر، پیشگیری و درمان تلاش می‌نماید در جامعه امروز گاهی مسئولیت اجتماعی قربانی طمع‌ورزی و حرص سودجویان و هنجارشکنان می‌شود. اگر چه تعداد اقلیت باشد باز هم تأثیری بر سلامت شهروندان خواهد داشت. نمونه‌هایی از مسئولیت‌گریزی در سطح کلان و خُرد قابل مشاهده است که می‌توان به افزایش قیمت‌ها پس‌از افزایش تقاضا در همه زمینه‌ها، احتکار، تقلب و عدم فروش اشاره کرد.
مقابله با کرونا عزم اجتماعی می‌خواهد
در حال حاضر عبور از پیچ سخت کرونا اولویت اول جامعه اجتماعی و کارگزاران دولت محسوب می‌شود اما صرفاً با ترس و اضطراب، شایعه‌پراکنی یا فرافکنی از سوی شبکه‌های اجتماعی و برخوردهای منفعلانه نمی‌توان به آرامش مردم کمک کرد. در چنین مواقعی گروه‌های مرجع مسئولان عالی‌رتبه، نهادها، سازمان‌های مردم‌نهاد، علما، پزشکان، تولیدکنندگان، صاحبان حرف و مشاغل مرتبط با سلامت مردم، رسانه‌های ارتباط جمعی و خود شهروندان نقش مهم و بازی‌گردان این تهدید به‌شمار می‌روند. یکی از حلقه‌های مفقوده از دیرباز در رعایت حقوق شهروندی توسط دولت عدم نظارت دقیق و آموزش صاحبان مشاغل خدماتی مرتبط با سلامت مردم است مشاغلی از قبیل نانوایی، قصابی، مراکز بهداشت، سوپرمارکت، رستوران، اغذیه فروشی، کارگاه‌های تولید مواد غذایی، مسئولان آموزشگاه‌ها و مدارس بوده است که شاید کرونا ویروس فرصتی فراهم نماید فرآیندهای حقوق شهروندی نه صرفاً در ادارات دیوان‌سالار که در کف خیابان مورد توجه قرار گیرد.
یک نمونه امیدآفرین از مسئولیت اجتماعی را تعدادی از پزشکان شهر خرم‌آباد در مکاتبه با استاندار لرستان در مورخه سوم اسفندماه 98 به منصه ظهور رساندند که خواستار تعطیلی مدارس استان تا پایان هفته شدند این مکاتبه و درخواست یک نقطه عطف بر مطالبه‌گری اجتماعی از طرف یک طیف متخصص بوده که با اقبال مدیریت ارشد استان و شورای تأمین مواجه شد در حالی‌که آموزش و پرورش اصرار بر دایر نمودن کلاس‌های درس از تاریخ سوم اسفند داشت یک اجماع و مطالبه تخصصی گام مهمی در پیشگیری انجام داد. انتظار می‌رود سایر اقشار مرتبط با سلامت اجتماع در یک همبستگی اجتماعی فعالانه با اعتمادسازی و شفافیت زیر ساخت‌های مناسب اولیه را فراهم و جامعه را در مسیر سلامت هدایت کنند. شاید کرونا آخرین تهدید نباشد پس باید یک جامعه قوی و منسجم داشت تا تهدیدات خنثی شود.
انتهای پیام
