با وجودیکه از نظر شرعی استعمال و توزیع مواد مخدر حرام شرعی است اما امروزه شاهد هستیم مواد مخدر بهعنوان یک ابزار استعماری و ابزاری برای جنگ نرم و تهاجم فرهنگی در دست دشمن قرار گرفته و آنرا علیه ملتها بهکار میگیرد.نگاه استعمارگران و غربیها این است که از مواد مخدر را برای از بین بردن نیروی کار جوامع بشری استفاده کنند لذا امروز بحث مواد مخدر تبعاتی بالاتر از آسیبهای فردی و اجتماعی دارد.
در میان آسیبهای اجتماعی مواد مخدر در رأس قرار دارد و ریشه همه مشکلات و آسیبها است، این در حالیاست که مواد مخدر جسم انسان را از بین میبرد و ضرر روحی و شخصیتی و مالی بهدنبال دارد. کمااینکه متلاشی شدن خانواده و از دست رفتن فرزندان تبعات مواد مخدر است.
بسیاری از جوانان و نوجوانان به این دلیل دچار آسیبهایی مانند اعتیاد به مواد مخدر و الکل میشوند که توانایی رفتار قاطع به «نه گفتن» را ندارند و آنها اغلب برای اینکه حمایت و دوستی همسالان خود را از دست ندهند، در مقابل خواستههای آنها مقاومت نمیکنند و بهایی سنگین برای آن میپردازند.
خانواده مهمترین و اساسیترین نقش را در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی دارد و جوانان و نوجوانانی كه توانایی «نه گفتن» به پیشنهادهای غلط را در خانواده آموزش دیده باشند، از آلودهشدن به انحرافات اجتماعی مصون میمانند.
برخی افراد بهصورت ژنتیکی تمایل به مصرف مواد مخدر دارند
مریم کرمی، از جامعهشناسان لرستانی در گفتوگو با ایکنا از لرستان، در رابطه با اعتیاد و عوامل گرایش به آن، اظهارکرد: ریشه و علت اعتیاد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است، بعضی از افراد بهدلیل داشتن اختلالات روحی و درونگرایی و بعضی از افراد نیز بهعلت روحیههای ساختارشکن و علاقه به نقض قانون به اعتیاد روی میآورند.
وی با اشاره به اینکه برای برخی مصرف مواد مخدر در ابتدا تنها یک ماجراجویی ساده است درحالیکه اصلاً فکر نمیکنند که زندگیشان دستخوش ماجرای اعتیاد شود، عنوان کرد: در اغلب موارد اعتیاد زمانی اتفاق میافتد که فرد در شرایط بحرانی روحی ـ روانی یا در بحران جسمی قرار دارد، اما زمانهایی هم وجود دارد که فرد تحتتأثیر شرایط محیطی مانند خانواده، دوستان، محله و... دچار اعتیاد میشود.
این جامعهشناس لرستانی تصریح کرد: ازجمله مهمترین علل گرایش به اعتیاد میتوان به ژنتیک، محیط اجتماعی، ضعف مهارتهای اجتماعی، بیماری و مشکلات روحی و روانی، روابط نابسامان خانوادگی و فشار و زورگوئی دوستان اشاره کرد.
کرمی با بیان اینکه برخی از افراد بهصورت ژنتیکی تمایل به مصرف مواد مخدر دارند، ادامه داد: اینگونه افراد معمولاً سابقه خانوادگی بیشتری از اعتیاد را نشان میدهند، بخشیاز این مسئله به ریشه زیستی اعتیاد بر میگردد مجموعهای از تغییرات ژنتیکی منجر به این میشود که برخی افراد نسبت به دیگران از آسیبپذیری بالاتری برای اعتیاد برخوردار باشند.
این جامعهشناس با اشاره به اینکه محیطی که فرد در آن زندگی میکند نقش تعیین کنندهای در اعتیاد او دارد، بیان کرد: تجربه نشان میدهد که فرد تا حد زیادی از محیط زندگی خود و افرادی که بیشتر با آنها در ارتباط است تأثیر میپذیرد، حتی اگر فرد در خانوادهای سالم زندگی کند و هیچکدام از اعضای خانواده معتاد نباشند، محیط اجتماعی باز هم میتواند فرد را درگیر اعتیاد کند برای مثال شیوع فقر و بیکاری در اجتماع با افزایش فشار روانی بر افراد معمولاً میزان ابتلا به اعتیاد را افزایش میدهد.
وی با اشاره به اینکه انسان یک موجود اجتماعی بوده و تا حد زیادی از سایر افراد جامعه تأثیر میپذیرد، تصریح کرد: نحوه تعامل و تأثیرپذیری فرد از افراد دیگر نقش کلیدی در پیشگیری از اعتیاد دارد، معمولاً افرادی که در خانوادههای معتاد یا محیط های اجتماعی ناسالم زندگی میکنند احتمال معتاد شدنشان بیشتر است.
کرمی افزود: این افراد اگر مهارتهای اجتماعی لازم را کسب نکنند نمیتوانند خود را از اعتیاد مصون نگه دارند، یکیاز مهارتهایی که امروزه بسیار در مورد آن میشنویم قدرت «نه» گفتن است.
این جامعهشناس بیان کرد: بیماریها و اختلالات روحی ـ روانی، فشارهای عصبی، مشکلات و اتفاقات ناگواری که در زندگی رُخ میدهد، احتمال گرایش به اعتیاد را در بسیاری از افراد افزایش میدهد به ویژه زمانیکه فرد از مهارتهای مقابلهای لازم برای حل مشکلات برخوردار نباشد همچنین وجود رفتارهای پرخطر در برخیاز اختلالات نظیر بیشفعالی ریسک اعتیاد را بیشتر میکند.
وی با اشاره به اینکه بسیاریاز افراد هنگام مواجه شدن با فشارهای روانی به دنبال راه حلی سریع برای حل مشکلات خود بوده و نمیتوانند اضطراب موجود را تحمل کنند و ممکن است به سمت سیگار یا مواد کشیده شوند، عنوان کرد: مواد اعتیادآور با ایجاد حالاتی نظیر آرامش یا سَرخوشی در کوتاهمدت فشارها را از روی فرد برمیدارد اما به مرور با ایجاد وابستگی، اضطراب و فشارهای روانی فرد را چندین برابر میکند.
کرمی با بیان اینکه برای ترک اعتیاد ابتدا فرد باید بپذیرد که معتاد است، تصریح کرد: اولین قدم در ترک اعتیاد این است که فرد مشکل خود را بپذیرد، در قدم بعدی مراجعه به یک روانشناس و یک پزشک برای دریافت برنامهای جامع جهت ترک اعتیاد ضرورت دارد پزشک با بررسی شرایط جسمانی و تجویز داروهای مناسب میتواند در کاهش علائم ترک به شما کمک کند و روانشناس نیز با ریشهیابی گرایش شما به اعتیاد و حل و فصل عوامل زیربنایی میتواند از لغزشهای مجدد پیشگیری کرده و احتمال بازگشت را تا حد زیادی کاهش دهد.
روند صعودی مرگ و میر ناشی از اعتیاد در لرستان
حمیدرضا نظیفی، مدیرکل پزشکی قانونی لرستان نیز در گفتوگو با ایکنا، با اشاره به اینکه وضعیت لرستان در مواد مخدر لرستان مطلوب نیست، اظهارکرد: لرستان در مرگ و میر ناشی از مواد مخدر رتبه دوم است.
وی با ذکر این مطلب که مبارزه با مواد مخدر از موارد مورد ابتلای دنیاست، تصریح کرد: میتوان ادعا کرد ایران در مبارزه با مواد مخدر پرچمدار است و عزم جدی برای مبارزه با مواد مخدر دارد.
به بحث مبارزه با اعتیاد بهعنوان یک تکلیف نگاه شود
کرم یاری، رئیس سازمان بهزیستی لرستان نیز در گفتوگو با ایکنا، با اشاره به اینکه اعتیاد یک معضل جهانی است و کشور ما نیز از این امرمستثنی نیست، اظهار کرد: سن ابتلا به اعتیاد رو به کاهش و تعداد افراد مبتلا رو به افزایش است.
وی افزود: پیشگیری همیشه مهمتر از درمان بوده و هزینههایی که برای آن باید پرداخته شود بسیار کمتر از هزینههای درمان است.
یاری موفقیت در مقوله آموزش و پیشگیری از اعتیاد را یکیاز راههای کم کردن هزینههای دولتی برشمرد و اضافه کرد: تشکیل کارگروههای مبارزه با مواد مخدر و بارش افکار در این جلسات منجر به تولید محتوای مؤثر و عملیاتیتر میشود که با تزریق آن به جامعه گام مهمی برخواهیم داشت.
روحانیت، معلم و خانواده؛ سه کلید حل مشکل اعتیاد
حجتالاسلام سعید مهدویامین، مدیرکل تبلیغات اسلامی لرستان نیز در گفتوگو با ایکنا، حل مشکلات اعتیاد و معضلات ناشیاز آنرا مستلزم کار جهادی دانست و اظهارکرد: گذشت چهل و یک سال از عمر بابرکت انقلاب اسلامی نشان داده که یک کار جهادی و انقلابی در همه زمینهها بهویزه حوزه مبارزه با مواد مخدر لازم بوده اما متاسفانه در سالیان اخیر این آسیب اجتماعی تبدیل به یک مسئله اجتماعی شده است.
وی ریشهکنی اعتیاد را در گرو همافزایی روحانیت، خانواده و معلمان برشمرد و با بیان اینکه روحانیت، معلم و خانواده نقش بسیار سازندهای در حوزه مبارزه با مواد مخدر دارند، یادآور شد: اگر در این سه حوزه خوب کار کنیم و از برنامه و اعتبارات مناسبی برخوردار باشیم، میتوانیم در حوزه پیشگیری از مصرف مواد مخدر و رفع آسیبهای اجتماعی موفق شویم.
مهدویامین با تاکید بر لزوم برنامهریزی برای مقابله و ریشهکنی با آسیبهای اجتماعی، ادامه داد: برای اینکه بر مشکل اعتیاد فائق آییم باید برنامهریزی و بودجه لازم را در کنار هم داشته باشیم.
تغییر جنسیت و کاهش سن اعتیاد
مجتبی بیرانوند، دبیر شورای مبارزه با مواد مخدر استان لرستان نیز در این رابطه به ایکنا، گفت: اعتیاد بهعنوان چهارمین عامل مرگ و میر بعد از تصادفات جادهای، بیماریهای قلبی و بیماریهای افسردگی قرار دارد.
وی ادامه داد: مواد مخدر بهعنوان یک معضل اجتماعی مشکلات متعددی را در زمینه فردی و اجتماعی و فرهنگی دارد و بهنوعی جامعه را با تهدید بزرگی مواجه کرده است.
بیرانوند افزود: امروز سوداگران مرگ و توزیعکنندگان مواد مخدر سعی میکنند که نسل جوان ما را با مشکل جدی مواجه کنند و بهنوعی سرمایه اصلی کشور را به تباهی بکشانند.
دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر لرستان عنوان کرد: اگر بگوییم ما در جنگ سخت که هشت سال به طول انجامید ۲۰۰ هزار شهید را تقدیم انقلاب کردیم اما در جنگ سخت هزینه بالا برای شروع کننده جنگ است، اما در جنگ نرم بیش از دو میلیون نفر معتاد داریم که نشاندهنده جغرافیایی نامحدود و هزینه کم در جنگ نرم است، نتیجه میگیریم که دشمن دنبال از بین بردن نسل جوان ماست.در مقابل ما بهعلت ضعف ساختاری و درگیر شدن با روزمرگی، نتوانستهایم کاری را پیش ببریم.
بیرانوند تصریح کرد: کاهش سن اعتیاد و تغییر جنسیت اعتیاد و دسترسی آسان به مواد مخدر را داریم، گرایش افراد شاغل و تحصیل کرده به اعتیاد را داشتیم که نشاندهنده ضعف ما در برنامهریزی است.
دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر لرستان، اظهارکرد: امروز مواد مخدر و اعتیاد بهعنوان موانع اصلی در رشد و توسعه اقتصادی شناخته شده اند، بیشاز ۶۵ درصد از آسیبهای اجتماعی نشئت گرفته از اعتیاد است و از طرفی نسل جوان ما که نسل کاری و سرمایه ماست، دچار این الگو شده که باعث تحمل هزینههای گرافی شده و از طرف دیگر بیماریهای نشئت گرفته از اعتیاد سالانه میلیاردها ریال هزینه به ما تحمیل میکند.
وی ادامه داد: در دولت تدبیر و امید بحث کاهش تقاضا برای مصرف مواد مخدر در دستور کار قرار گرفت و این رویکرد ابلاغ شد که نشئت گرفته از سیاستهای کلی مبارزه با مواد مخدر از سوی مقام معظم رهبری، در این رویکرد گنجانده شده است.
علل اعتیاد
با توجه به بررسیهای انجام شده و مطالعات فراوانی که در زمینه اعتیاد انجام گرفته ازجمله عوامل اعتیاد میتوان از عوامل سیاسی، عوامل فردی، عوامل خانوادگی شامل فقر مادی خانواده، روابط نامطلوب والدین، رفاه اقتصادی خانواده، عوامل اجتماعی شامل بیکاری، رشد اقتصادی نامناسب، علل روانی شامل تئوری تداخل عوامل یا غیرعامل بودن، تئوری بدنشناسی، یا اکولوزیک، تئوری مربوط به شخصیت، تئوری بدنشناسی یا اکولوژیک، تئوری احساس گناه و رابطهاش با جرم، تئوری عدم رشد عاطفی و تئوری جدید فراگیری بزهکاری نام برد.
توجه به تربیت دینی و نظام خانواده در پیشگیری از مواد مخدر اثر دارد کمااینکه مواد مخدر گیاه هرزهای است و در جاییکه تربیت دینی وجود ندارد، رشد میکند. که در این راستا آگاهیبخشی به جامعه عامل مهم پیشگیری از مواد مخدر است و علاوهبر این باید از ظرفیت رسانهها و خبرگزاریها و سمنها و نهادهای مردمی برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر و آگاهیبخشی به جامعه استفاده کرد.همچنین لازم است خانوادهها را نسبت به پیشگیری از موادمخدر حساس کنیم.
نقش مذهب در پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر میتواند بسیار حائز اهمیت باشد نخستین تأثیر مذهب، شامل فعالیتهای پیشگیرانهای است که برای تحریم شروع مصرف مواد بهکار گرفته میشود.همچنین مذهب میتواند با آگاهیرسانی به مردم در جلوگیری از رواج و گسترش مواد مخدر نقش مهمی ایفا کند و برای تشویق و ترغیب معتادان از وجود روحانیون و مبلغان دینی کمک گرفت.
انتهای پیام