معصومه انصاریان، مترجم و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره مؤلفه‌های انتخاب یک اثر برای ترجمه گفت: اثری را که حرف و نگاه تازه‌ای داشته و با نیازهای مخاطب و فرهنگ جامعه تناسب داشته باشد برای ترجمه انتخاب می‌کنم. با وجود اینکه تعداد آثار ترجمه‌ای اندکی دارم و بیشتر مشغول تألیفم، تک‌تک آثارم را پس از مطالعه دقیق، انتخاب و ترجمه کرده‌ام. همچنین در انتخاب یک اثر تصاویر نیز نقش مهمی دارند، زیرا ممکن است در دریافت مجوز از وزارت ارشاد دچار مشکل شود.

وی با اشاره به اهمیت جدید بودن سوژه کتاب، افزود: دوستی، یکی از سوژه‌های تکراری در کتاب‌های کودک و نوجوان است، اما نکته مهم در نگاه تازه نویسنده به آن است؛ این مسئله در جلب مخاطب نیز تأثیر دارد و من به عنوان نویسنده یا مترجم اگر اثری را مطالعه کنم و در صورتی که این ویژگی‌ها را نداشته باشد، آن را کنار می‌گذارم.

بیشتر بخوانید:

• هنر مترجم توجه به مفاهیم مورد نظر نویسنده است

• بی‌انگیزگی مترجمان و مؤلفان در پی نبود کپی رایت

  ---

انصاریان درباره ورود کتاب‌های ناهمگون با فرهنگ ایرانی به بازار نشر، گفت: همه آثار اعم از ترجمه یا تألیف که در بازار نشر وجود دارد، از وزارت ارشاد مجوز دریافت کرده‌اند و ناشر نیز چاپ کرده است، در میان این آثار ممکن است آثاری وجود داشته باشد که از نظر برخی به لحاظ محتوایی مناسب نباشد، زیرا مؤلفه‌های خاصی در ممیزی آثار وجود دارد. برای مثال ژانر وحشت در بازار نشر بسیار فراوان است و نوجوانان نیز از آن استقبال می‌کنند، ممکن است این اثر با فرهنگ کشورمان متناسب نباشد، اما معتقدم این کتاب‌ها باعث برون‌ریزی برخی عواطف و احساسات می‌شود. البته همه کتاب‌های ژانر وحشت این تأثیر را ندارند و اصلاً محتوای ادبی ندارند.

این مترجم با اشاره به مؤلفه‌های انتخاب اثر از سوی والدین، ادامه داد: در حال حاضر علاوه بر مجوزی که وزارت ارشاد صادر می‌کند، نهادهایی مانند شورای کتاب کودک، لاک پشت پرنده و ... نیز هستند که طی آن، کارشناسان کتاب‌های کودکان و نوجوانان را بررسی کرده، کاربرد کتاب، گروه سنی و امتیاز آن را مشخص می‌کنندو از این رو والدینی که فرصت مطالعه کتاب را ندارند، می‌توانند از فهرست‌های بررسی شده استفاده کنند، زیرا انتخاب اثر از میان انبوه آثار دشوار است و نگرانی والدین از این نظر بجاست.

وی به مشکلات ترجمه اشاره و بیان کرد: زمان‌بر بودن دریافت مجوز از وزارت ارشاد و برخی ممیزی‌های سخت‌گیرانه از مشکلات مهم این حوزه است. همچنین پروسه چاپ کتاب نیز با وجود کمبود کاغذ و گرانی آن و کاهش شمارگان کتاب، مشکلاتی را برای مترجمان به وجود می‌آورد.

این نویسنده درباره آسیب فزونی ترجمه بر تألیف گفت: باید بدون اینکه مانع کار ترجمه و مترجمان شویم، فضا را برای نویسندگان باز بگذاریم و از آنها حمایت کنیم تا بتوانند با فراغ بال و آرامش بیشتر به نوشتن بپردازند. مخاطب باید بتواند اثر موردنظر خود را از میان آثار تألیفی یا ترجمه‌ای انتخاب کند و اگر اثر ترجمه‌ای برای او لذت‌بخش است، باید همان را انتخاب کند، اما به عنوان کسی که دلش برای ادبیات ایران می‌تپد، می‌خواهم تألیف تقویت شود و تقویت آن در گرو حمایت از مؤلف است، اکنون مشکلات این حوزه اجازه نمی‌دهد که نویسنده به صورت حرفه‌ای به نویسندگی بپردازد. متأسفانه نشر ایران به گونه‌ای است که بخش اعظم سود یک اثر به جیب ناشر می‌رود و نویسنده و مترجم کمتر از این سود بهره می‌برند. 

وی در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسد بیش از آنکه فزونی تألیف بر ترجمه نگران‌کننده باشد، رغبت مخاطبان به خواندن آثار ترجمه‌ای نگران‌کننده‌تر است، پس چرا مخاطبان بیشتر به سراغ آثار ترجمه‌ای می‌روند، گفت: برای اینکه از خواندن آن لذت می‌برند. در میان آثار تألیفی کتاب‌های خوبی را می‌بینیم، اما فاصله بسیار است و این فاصله در موضوع، نحوه پرداختن، تصویرگری و ... وجود دارد، اما به تألیف امیدوارم، زیرا نویسندگان خوبی داریم و فقط باید حمایت شوند. وقتی یک نویسنده برای تألیف یک اثر چند سال زمان صرف می‌کند، اما مبلغ ناچیزی را برای حق تألیف دریافت می‌کند، دیگر انگیزه‌ای برای ادامه کار نخواهد داشت.

انصاریان تصریح کرد: با وجود ۱۳ میلیون کودک و نوجوان تیراژ ۵۰۰ نسخه برای کتاب‌های کودک و نوجوان غیرعادی است و به نظر می‌رسد باید ارتباط بین نویسنده، مخاطب و کتاب را تقویت کنیم و این سه عنصر باید به طور مستمر باهم در ارتباط باشند و مدرسه می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند.