نگاهی به آسیب‌های وارده به عزاداری‌های ماه محرم از دیرباز تاکنون
توجه به شکل برپایی مجالس عزاداری امام حسین(ع) یک امر ضروری و غیرقابل انکار است، چراکه آفات و انحرافاتی به عزاداری به شیوه امروزی وارد شده است که برخی از این مشکلات ریشه در گذشته دارد.
مجالس عزای امام حسین(ع) در ماندگار شدن پیام نهضت مقدس عاشورا نقش مهمی دارد، بهطوریکه انقلاب اسلامی ایران با الهام از این نهضت باشکوه شكل گرفته و پابرجا مانده است. بنابراین توجه به شکل برپایی این مراسم یک امر ضروری و غیرقابل انکار است، به‌ویژه اینکه دین و دینداری جزئی درهم تندیده در فرهنگ ملت بزرگ کشورمان محسوب می‌شود.
قاسم‌خانی یکی از خادمان مسجد امام حسین(ع) ارومیه در گفت‌وگو با ایکنای آذربایجان غربی، گفت: متأسفانه امروزه در مجالس عزای حسینی چشم و هم‌‌چشمی بر همه امور تأثیر گذاشته است، کمتر کسی به فکر این است که افراد حاضر در این مراسم، توشه‌ای بردارند و رشد معنوی پیدا کنند.
وی ادامه داد: اغلب حواس متولیان دستههای عزاداری معطوف این موضوع است که افراد بیشتری در هیئتشان شرکت کنند و عکس گرفته به مقام بالادستی گزارش دهند یا در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند و فخر بفروشند. بنابراین هرکسی به اندازه وسع مالی خود تلاش می‌کند، بیشتر هزینه کند و ظاهر مجلس خود را بیاراید، حال آنکه اصل محتوا و متن است نه ظاهر!
تداخل ناهنجاری‌ها در مراسم عزاداری سنتی
مهدی دهقان، کارشناس مدیریت فرهنگی و پژوهشگر نیز در گفت‌وگو با ایکنا گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر برخی ناهنجاری‌ها باعث ایجاد تداخل در مراسم عزاداری سنتی شده است؛ به عنوان مثال نواخته‌شدن آلات موسیقی مختلف در دستههای عزاداری باعث تغییر ساختار سنتی آیین‌های عزاداری ماه محرم شده است.
دهقان ادامه داد: همچنین پس‌مانده‌های غذاهای نذری و ظروف یک‌بار مصرف باعث ایجاد آلودگی در سطح خیابان‌های شهرها می‌شود که اسباب زحمت را برای پاکبان‌ها فراهم می‌آورد.
وی گفت: عزاداری حسینی از دیرباز با سادگی، عشق و اعتقادات قلبی به حضرت اباعبدالله الحسین(ع) عجین شده و به دور از تجملات و ریاکاری‌ها برگزار شده است، باید این رویه برای حفظ شاخص‌های کمی و کیفی این مراسم اصلاح شود.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: دوران قاجار در ارومیه همه ساله در مراسم عزاداری ماه محرم دعوای حیدری و نعمتی در بین دستههای عزاداری وجود داشت که حتی در این درگیری‌ها چندین نفر کشته و زخمی می‌شدند که این درگیری‌ها در قرن گذشته به همت مجتهد بزرگ مرحوم میرزا علی عسگرآبادی پایان یافت.
وی اضافه کرد: همچنین برخی سبک‌های عزاداری مغایر اصول دینی و شرعی و برخی خرافات و نمادها با پیگیری نهادهای فرهنگی و عزاداران از صفحات عزاداری‌های حسینی حذف شده و به دستههای عزاداری کیفیت بخشیده است. با نگاه به گذشته و تاریخچه عزاداری‌های عاشقان امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) در آذربایجان امروزه باید حتی درگیری‌های لفظی را نیز در بین دستهها کنار گذاشت تا این مراسم با خلوص نیت و بهترین کیفیت در مرکز تشیع جهان برگزار شود.
دهقان خاطرنشان کرد: شهرداری‌ها، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و تبلیغات اسلامی با نظم بخشیدن به دستهها، نصب پرچم‌های سیاه عزاداری و المان‌ها باید همه ساله در ماه محرم شور حسینی به شهرهای ایران دهند. عزاداری حسینی باید همواره پرشور برگزار شود و عزاداران، هیئت‌های مذهبی و نهادهای دولتی فرهنگی با هماهنگی یکدیگر این شور را به بهترین شکل ممکن ایجاد کنند.
ضرورت آسیب‌شناسی عزاداری‌های حسینی
حجت‌الاسلام حمید حسن‌زاده، امام‌جمعه میاندوآب نیز در گفت‌وگو با ایکنا به ضرورت آسیب‌شناسی عزاداری سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) اشاره کرد و گفت: آسیب‌هایی در قسمت شکل و ظاهر ممکن است وجود داشته باشد که باید شناسایی و برطرف شود.
حسن‌زاده احتمال استفاده از موسیقی نامناسب، صدای بلند طبل و سنج و مداح، اکتفای صرف به مداحی، غفلت از سخنرانی، بی‌توجهی به ساعات استراحت مردم و ... را از جمله اشکالاتی برشمرد که ممکن است یک هیئت مذهبی به آن دچار شود.
وی ضمن اشاره به ضرورت دقت در محتوایی که ارائه می‌شود بر لزوم پرهیز از دروغ، غُلُو، خرافه‌گرایی، خودداری از تحریف واقعه عاشورا و تاسوعای حسینی تأکید کرد و گفت: نهضت حسینی به خودی خود آنقدر عظیم بوده و از ابعاد مهم و حائز اهمیتی برخوردار است که چنانچه این اتفاقات مهم به مخاطبان ارائه شود، کفایت می‌کند و نیازی به دروغ‌پردازی وجود ندارد.
حسن‌زاده با بیان اینکه شور و شعور حسینی باید توام با یکدیگر در مجالس سوگواری سالار شهیدان وجود داشته باشد، تصریح کرد: این مجالس باید به قدری باکیفیت و غنی باشند که به معرفت و بصیرت یکایک مردم و شرکت‌کننده‌ها بیفزاید.
امام جمعه میاندوآب با بیان اینکه سزاوار نیست غرق در ظواهر شده و از درون‌مایه آن غفلت کنیم که ظلم در حق نهضت حسینی است، اضافه کرد: ارتقای کمی و کیفی مجالس دینی در گروی همت همه عوامل یک هیئت مذهبی است و همه باید احساس مسئولیت کنند.
با گسترش شبکه‌های اجتماعی دامنه آسیب‌ها گسترش پیدا کرد، بهطوریکه نگاه کاسب‌کارانه به این مجالس نیز یک آفت جدی است که سال‌هاست گریبانگیر برخی هیئت‌های مذهبی است. بنابراین با توجه به تأثیر نهضت حسینی بر تربیت و رشد بشریت، جلوگیری از بیراهه رفتن این مراسم و بانیان آنها یک تکلیف مهم محسوب می‌شود که بر دوش همه قرار دارد، اما در این بین نخبگان فرهنگی، خواص، روحانیون و ... مسئولیت جدی‌تری برعهده دارند.
گزارش از سونیا بدیع
انتهای پیام
