نوشتن از امام صادق(ع) برای کودکان انتخاب دقیق می‌خواهد

محمود پوروهاب، شاعر و نویسنده که چندین جلد کتاب کودک و نوجوان و رمان با موضوع زندگی معصومین(ع) را در کارنامه فرهنگی خود دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا به مناسبت میلاد حضرت امام صادق(ع)، بر لزوم معرفی ائمه(ع) به مخاطب کودک و نوجوان عنوان در قالب‌های داستانی تاکید کرد.

نویسنده کتاب «داستان‌هایی از زندگی امام صادق(ع)» عنوان کرد: بزرگان دین ما به‌ویژه امام باقر(ع) و امام صادق(ع) که از علما و دانشمندان زمان خود و مدرس بودند و شاگردان زیادی داشتند، جای کار و پردازش زیادی دارند و باید به کودک و نوجوان ما معرفی شوند.

وی ادامه داد: به‌خصوص امام صادق(ع) که در زمان خودشان شاگردان زیادی پرورش دادند و به روایتی امام صادق(ع) 400 یا 4000 شاگرد داشته‌اند؛ حتی بسیاری از دانشمندان از اقصی نقاط دنیای اسلام برای مسائل علمی به ایشان مراجعه می‌کردند و در جلسات درس امام(ع) شرکت داشتند.

امامان(ع) الگوی کودکان و نوجوان می‌شوند

این شاعر و نویسنده ضمن اشاره به کتاب «فواره گنجشک‌ها»ی خود که زندگی داستانی امام جعفر صادق(ع) را در قالب 32 داستان کوتاه روایت می‌کند، عنوان کرد: در «فواره‌ گنجشک‌ها» سعی کردم گزیده مناسبی از روایت‌های زیادی که از زندگی امام صادق(ع) وجود دارد و می‌تواند برای کودکان و نوجوانان آموزنده باشد را در قالب داستان برای مخاطب ارائه دهم زیرا به‌هرحال کودکان و نوجوانان ما می‌توانند این حضرات(ع) را الگوی خود قرار دهند.

پوروهاب ادامه داد: کودک و نوجوان ما وقتی می‌بیند امامان ما به‌ویژه امام صادق(ع) چگونه با زیردستان خود رفتار می‌کردند، حتی در برخی مواقع خود را برای کمک به دیگران به مخاطره می‌افکندند و آبروی خود را در معرض خطر قرار می‌داد. یا بعضا می‌دانست امکان دارد پشت سر ایشان حرف‌هایی زده شود، اما از کمک کردن به دیگران ابایی نداشت و حتی از آبروی خود مایه می‌گذاشت تا به فردی که نیازمند اوست، کمک کند؛ از ایشان یاد می‌گیرد.

نویسنده کتاب «فواره گنجشک‌ها» ضمن اشاره به روایاتی از امام صادق(ع) و موضع ایشان درمورد اهمیت بالای آن کار و تلاش یا بدست آوردن مال حلال، اضافه کرد: امام صادق(ع) در جایی می‌فرمایند: «به دست آوردن مال حلال از شمشیر زدن سخت‌تر است»؛ برای پی‌بردن به اهمیت این موضوع باید توجه داشت این سخن را زمانی می‌فرمایند که هنگام شمشیر‌زدن، امکان زنده ماندن فرد 50 به 50 بود؛ یعنی یا کشته می‌شد یا باید می‌کشت. لذا به‌درستی نشان می‌دهد که آدم چقدر باید احتیاط کند تا مال حلال به دست آورد. این‌ها باید یادآوری شود زیرا متاسفانه این روزها به دست آوردن مال حلال خیلی مطرح نیست و خیلی آسان می‌گیرند.

نویسنده کتاب «داستان‌هایی از زندگی امام صادق(ع)» با تاکید بر اینکه حکایات و روایت زیادی درباره ششمین امام شیعیان و رئیس مذهب جعفری نقل شده است، افزود: روایت‌های زیادی از امام صادق(ع) درمورد اینکه چگونه از مردم دستگیری کرده، وجود دارد. مثلا من در همین کتاب برای کودکان نوشته‌ام زمانی که قحطی شده و گندم نایاب یا بسیار گران است، حضرت از پیشکار خود می‌پرسند، چقدر گندم در خانه است؟ پیشکار پاسخ می‌دهند که گندم زیاد داریم. حضرت دستور می‌دهند که آن‌ها را به بازار ببر و به مردم بفروش. پیشکار حضرت تعجب می‌کند الان که قحطی است و گندم به این راحتی پیدا نمی‌شود. حضرت مجدد می‌فرمایند شما برو و گندم‌ها را بفروش و به اینکه چه پیش می‌آید کاری نداشته باش.

او ادامه داد: پیشکار به فرمان امام(ع) گندم‌ها را به بازار می‌برد و می‌فروشد و ناراحت به خانه برمی‌گردد. حضرت به او می‌فرمایند از امروز باید هر روز به بازار برو و غذای خانه را نیمی گندم و نیمی جو بخری زیرا نمی‌خواهم ما با مردم فرق داشته باشیم.

زندگی‌نامه داستانی ائمه(ع) بستر تربیتی برای کودکان است

پوروهاب کتاب‌های داستانی با محوریت شخصیت و زندگی امامان معصوم(ع) را بستر تربیتی و آموزشی برای مخاطب کودک و نوجوان خواند و گفت: در این آثار در بستری که کودک با امام(ع) آشنا می‌شود، یک‌سری فضائل اخلاقی و تربیتی هم به او آموزش داده می‌شود.

او ادامه داد: اصلا ما باید برای کودکان همین فضائل اخلاقی را بگوییم؛ اگر برای کودک از کرامات ائمه معصوم(ع) بگوییم، شاید خیلی آن را درک نکند؛ لذا برای این گروه از مخاطب باید روش اخلاقی و انسانی آن بزرگواران و مسائلی مانند اسراف نکردن، کمک کردن به دیگران، چگونه گفت‌وگو کردن، خوش‌رو و خوش‌بو بودن و خیلی از مسائل زندگی را در قالب قصه برای کودک شرح دهیم.

نویسنده با تاکید بر اینکه می‌توان مسائلی که کودکان امروز با آن درگیر هستند یا از معضلات امروز هست را از طریق داستان زندگی ائمه(ع) برای آنان روشن و حل کرد، ادامه داد: مثلا یکی از معضلات اجتماعی امروز اسراف کردن یا رعایت بهداشت یا خوش اخلاقی یا احترام گذاشتن به دیگران است که همه این‌ها را می‌توان از طریق داستان و روایت امامان معصوم(ع) به کودک آموزش داد. روایت و حکایات زیادی از معصومین(ع) به‌ویژه حضرت امام صادق(ع) داریم که من هم این کار را بسیار انجام دادم.

پوروهاب تاکید کرد: در کتاب‌هایی با موضوع امامان(ع) باید چیزی به کودکان ارائه داد که برای آن‌ها آموزنده باشد نه چیزهایی که خیلی به درد زندگی امروز آن‌ها نمی‌خورد. بعضا کراماتی از امام معصوم(ع) در روایت نقل شده که نه در هضم و فهم مخاطب کودک است و نه به درد زندگی امروز آن‌ها می‌خورد؛ لذا در نوشتن از امامان‌(ع) برای کودکان، باید بیشتر از آموزه‌های اخلاقی و رفتاری ایشان بگوییم که هم آموزش ببینند و هم در زندگی خود به کار ببرند.

وی در واکنش به ایراد برخی افراد که آشنایی با مفاهیم دینی و قرآنی را برای مخاطب کودک و نوجوان مناسب نمی‌دانند، عنوان کرد: کودک امروز به سبب اینکه در معرض رسانه و فضای مجازی و... قرار دارد اطلاعات وسیعی دارد و شاید اطلاعات یک کودک 15 ساله با یک فرد 50 ساله در 50 سال پیش برابری کند. لذا اینطور نیست که کودک را در آموزش آموزه‌های دینی و آشنایی با امامان(ع) محدود کنیم و بگوییم مناسب سن او نیست.

پوروهاب اضافه کرد: شاید برخی مسائل فقهی و شرعی عمیق دینی برای کودک سنگین باشد، اما اینکه کودک کمک کردن به دیگران یا اسراف نکردن و این قبیل مسائل اخلاقی و تربیتی را در قالب داستان‌هایی از امامان معصوم(ع) یاد بگیرد که به او آسیبی نمی‌رساند.

این شاعر و نویسنده در پایان ضمن اشاره به الگوپذیری کودک از امامان(ع) و بزرگان دین از طریق خواندن زندگی‌نامه و رفتارهای ایشان؛ خاطرنشان کرد: کودک امام(ع) را فرد بالایی می‌بیند و آموختن از ایشان برای او خوشایندتر است. چه‌بسا بعضی بچه‌ها فکر می‌کنند چون امام شخصیت بزرگی بوده و جایگاه بالایی داشته، خیلی به مسائل کوچک و اطرافیان خود اهمیت نمی‌دهد؛ درواقع او را مثل یک سلطان یا پادشاه می‌بینند که همه‌چیز برای ایشان فراهم بوده است، اما وقتی که در داستان‌ها می‌خواند که امام(ع) کشاورزی می‌کرده، به حیوانات غذا می‌داده و برای ادب دست و پای مهمان را می‌شسته است، تعجب می‌کند و تحت تاثیر بیشتری قرار می‌گیرد و او را الگوی خود قرار می‌دهد.