به گزارش ایکنا، این شماره حاوی 9 مقاله در زمینه اقتصاد اسلامی است. از جمله این مقالات «بررسی اقتصاد ایران در قالب یک مدل کلان سنجی از منظر اقتصاد اسلامی با تأکید بر رشد اقتصادی» نوشته منصور زراءنژاد، مسعود خداپناه و سعیده کامران پور «تحلیلی بر ارزشهای پویای اقتصادی با تأکید بر مفهوم حرکت و زمان در فلسفه اسلامی» به قلم محمد مهدی مجاهدی موخر «تحلیل رکودها و رونقهای اقتصادی از منظر نظام اقتصادی اسلام با رویکرد نظریهپردازی دادهبنیاد»، اثر رقیه عبدلینژاد، علیرضا شکیبایی و نورالله صالحی آسفیجی و «تجانس و اهمیت اقتصادنهادی برای ساخت اقتصاد اسلامی» به قلم علیرضا پورفرج، زهرا کریمی موغاری و جواد اقدس طینت هستند.
دیگر مقالات این شماره شامل «ارتباط منابع درآمدی از طریق پرداخت زکات؛ شرطی برای یک اقتصاد تعادلی اسلامی» نوشته سودابه پژومان و هاشم زارع «بررسی اثرات بالقوه دینداری بر فقر ذهنی در ایران» به قلم محمد سلیمانی، مهدی کیانی و ایمان عابدی «تحلیل تابآوری اقتصادی بانکداری ایران در چهارچوب سیاستهای اقتصاد مقاومتی» نوشته سید جلال صادقی شریف، محمد طالبی، اکبر عالم تبریز و محمدرضا کاتوزیان «ارتباط متقابل توسعه ابزار مالی اسلامی (صکوک) و رشد اقتصادی» به قلم مینا نعیمی، کیومرث سهیلی و محمد شریف کریمی و «مدل مناسب اوراق وقفی تأمین مالی فضاهای عمومی پیرامون حرم رضوی (ع)» نوشته مرتضی جعفرزاده نجار، محمود هوشمند، محمدرضا لطفعلی پور و مهدی بهنامه هستند.
در چکیده مقاله «ارتباط متقابل توسعه ابزار مالی اسلامی (صکوک) و رشد اقتصادی» آمده است: رسیدن به توسعه اقتصادی هدف همه ملتها بهحساب میآید. دستیابی به رشد اقتصادی نیازمند ایجاد سازوکارهای ویژه است. بازارهای مالی قدرتمند از جمله این سازوکارها میباشند. توسعه انواع فعالیتهای اقتصادی بستگی به دسترسی آنها به خدمات مالی دارد. در حال حاضر ابزارهای تأمین مالی متعددی در جهان وجود دارد. بعضی از این ابزارها، به دلیل ربویبودن در جوامع اسلامی قابل استفاده نیستند. در دهه اخیر، در عرصه بحثهای پولی و مالی اسلامی، تلاش هایی به منظور طراحی و معرفی ابزارهای تأمین مالی منطبق با آموزه های اسلامی صورت گرفته است. یکی از این ابزارها، انتشار اوراق بهادار اسلامی به نام صکوک است.
این اوراق برای تأمین مالی دولت، تأمین مالی بنگاه های اقتصادی جهت تولید و صادرات و سازمانهای وابسته به دولت منتشر میشوند که بر اساس عقود اسلامی طراحیشدهاند. در این مطالعه با هدف بررسی ارتباط و اثرگذاری توسعه ابزار مالی اسلامی (صکوک) بر رشد اقتصادی در ایران از فرم تصحیح خطای مدل ARDL استفاده شده است و در آن ضرایب مربوط به مدلهای کوتاهمدت و بلند مدت و تصحیح خطا برای دوره زمانی از فصل چهارم سال ۱۳۸۹ تا فصل چهارم سال ۱۳۹۴ برآورد گردیده است.
در فرم تصحیح خطای مدل ARDL نوسانات کوتاهمدت متغیرها به مقادیر تعادلی بلندمدت آنها ارتباط داده میشوند. این مدلها در واقع نوعی از مدلهای تعدیل جزئیاند که در آنها با واردکردن پسماند پایا از یک رابطه بلندمدت، نیروهای مؤثر در کوتاهمدت و سرعت نزدیکشدن به مقدار تعادلی بلندمدت اندازهگیری میشود. نتایج نشان میدهد که انتشار صکوک بر تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت و معناداری دارد و سبب افزایش رشد اقتصادی میگردد.
در بخش دیگری از این مقاله میخوانیم: بعضی از ابزارهای مالی متعارف تأمین مالی از قبیل اوراق قرضه مالی، ربوی هستند. به همین دلیل الزم است در جوامع اسلامی به جای اینها جایگزینهایی معرفی شوند که مخالف آموزههای دین اسلام نباشند. در این راستا در دهه 1990 میلادی همزمان با گسترش ساختارهای مختلف مالی توسط بانکهای اسلامی ایده استفاده از ابزارهای مالی اسلامی در بازار سرمایه رشد یافت و اقتصاددانان در کنار عالمان دینی به مطالعه و بررسی راهکارهای مختلف در این خصوص پرداختند.
بانک مرکزی مالزی در جولای 1983 میلادی، پس از تأسیس نخستین بانک اسالمی مالزی به جای اوراق بهادار دولتی یا اسناد خزانه که بابت آنها بهره پرداخت میشد از اوراق بدون بهره با نام گواهی سرمایه گذاری دولتی استفاده نمود منذر قحف در سال 1997 میلادی در مقالهای با عنوان «استفاده از اوراق اجاره دارایی برای پوشش شکاف بودجه» ایده انتشار صکوک اجاره را مطرح نمود. پس از حادثه 22 سپتامبر سال 2001 میلادی، مسلمانان به دلیل مواجهه با مشکلات متعدد در کشورهای غربی بیش از پیش به ابزارهای مالی اسلامی روی آوردند. بعد از شناخته شدن صکوک در کشورهای آمریکایی و اروپایی کشورهای غیر مسلمان نیز جهت ترغیب سرمایه گذاران مسلمان برای سرمایه گذاری اقدام به انتشار صکوک نمودند.
در ایران با توجه به ویژگیهای صکوک که هم از نظر شریعت اسلام مورد قبول است و هم اینکه امکان دسترسی به ظرفیتهای بازار سرمایه اولیه و ثانویه را برای تأمین مالی ساختاریافته فراهم میکند؛ ضابطههای ابزار مالی اوراق اجاره (صکوک اجاره) در سال 1386 به تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار رسید. صکوک با ایجاد بازاری جدید برای تأمین مالی ساختاریافته میتواند رشد و توسعه بیشتری را در کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور اقتصادی به وجود آورد.
متن کامل مقالات این شماره از فصلنامه «اقتصاد اسلامی» را اینجا دریافت کنید.
انتهای پیام