برات؛ تجلی‌بخش معاد/ دعایی که همسفر مردگان می‌شود
گروه اجتماعی ــ برات، آیین کهن مردم خراسان‌جنوبی است که در آن یاد مردگان زنده نگه داشته می‌شود، علت نام‌گذاری این روز با نام برات نیز این است که مردم خراسان‌جنوبی در این روز، برای مردگان و عزیزان از دست رفته خویش، خیرات و دعا حواله می‌کنند و تقارن آن را با جشن نیمه شعبان، موجب پاک‌شدن رفتگان خویش می‌دانند.
گاهی آیین‌ها و رسم‌های گذشتگان، یک تلنگر است، تلنگری که تو را به خویش بازمی‌گرداند. تویی که شاید سال‌ها است که در دریای مواج دنیای مدرن غرق شده‌ای. گاهی این آیین‌ها لازم است تا کمی درخت معنویت را در وجودت رشد دهی و همچون گذشتگان، ساده و بی‌آلایش زندگی و رنگ و لعاب این دنیای فانی را به تمسخر بگیری.
برات نیز یکی از این آیین‌ها است، آیینی کهن که از گذشته‌های دور بین مردم خراسان‌جنوبی رواج داشته است. مبنای این رسم و آیین، در حقیقت، یادآوری روزی بزرگ است که تمام انسان‌ها، دیر یا زود با آن مواجه می‌شوند. برات، در لغت به معنای حواله است و در اشعار شاعرانی بزرگ چون حافظ، نظامی، خاقانی و سنایی نیز به کار رفته است.
علت نام‌گذاری این روز با نام برات نیز این است که مردم خراسان‌جنوبی در این روز، برای مردگان و عزیزان از دست رفته خویش، خیرات و دعا حواله می‌کنند و تقارن آن را با جشن نیمه شعبان، موجب پاک شدن رفتگان خویش می‌دانند.
ثبت مراسم آیینی برات در فهرست آثار ملی کشور
فریبا کاهنی، کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، گفت: مردم استان خراسان‌جنوبی در نیمه‌های ماه شعبان هر سال یعنی طی روز‌های دوازدهم تا چهاردهم شعبان با برگزاری مراسم مذهبی ویژه‌ای با عنوان برات یاد و خاطره عزیزان از دست رفته را گرامی داشته و به یاد مردگان خیرات می‌کنند.
وی افزود: دامنه این رسم آنچنان گسترده است که به ماه شعبان در این منطقه ماه برات نیز می‌گویند و برات در خراسان‌جنوبی مصداقی بر اعتقاد به اصل معاد است که مردم در این خطه با انجام اعمال مخصوص به استقبال آن می‌روند.
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: این مراسم به مدت سه روز و با عناوین مخلتف برگزار می‌شود و مردم هر روز آن را با بزرگداشت قشر خاصی از مسلمانان برگزار می‌کنند.
کاهنی ادامه داد: برات غریبان، برات اسرا، برات مسافران، برات زنده‌ها و برات مرده‌ها از عناوینی است که برای این سه روز در نقاط مختلف استان استفاده می‌شود که از این میان برات مرده‌ها در 14 شعبان با شور و حال خاصی برگزار می‌شود.
وی افزود: پخت انواع نان‌های سنتی مانند روغن جوشی، چلبکی، کماچ، ساچ و حلوا و... و پخش آن بین مردم به‌ویژه کودکان از مراسم ایام برات در شهرهای گوناگون خراسان‌جنوبی است.
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: در این روز کسانی که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند، با پهن کردن فرش، خیرات، پخش انواع خوراکی و خواندن روضه، یاد و خاطره تازه گذشته را گرامی می‌دارند، قرائت قرآن و فاتحه نیز در این راستا هدیه‌ای است که از سوی مردم نثار روح درگذشتگان می‌شود.
کاهنی یادآور شد: مراسم آیینی برات خراسان‌جنوبی، به شماره 809 در تاریخ چهارم بهمن ماه 91 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
کمک‌هایی که برای شادی سیل‌زدگان صرف می‌شود
محمدرحیم شهریاری، مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: در روز برات 51 صندوق جمع‌آوری کمک‌های مردمی در 35 پایگاه در سراسر استان آماده جمع‌آوری نذورات نقدی مردم برای کمک به سیل‌زدگان هستند.
وی افزود: تاکنون 2 میلیارد و 600 میلیون ریال وجه نقد و یک میلیارد و 50 میلیون ریال کمک‌های غیرنقدی از مردم خراسان جنوبی جمع‌آوری شده است.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان‌جنوبی یادآور شد: مردم می‌توانند از طریق شماره‌گیری #780*112* و شماره حساب 99999 نزد تمامی بانک‌‌ها برای کمک به مردم سیل‌زده از طریق هلال احمر وجوهات خود را واریز کنند.
برات را اسیر چشم و هم‌چشمی نکنیم
حجت‌الاسلام احمد رضایی، مدیرکل سازمان تبلیغات خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: برات به معنی پاک و مقدس است.
وی بیان کرد: مردم خراسان جنوبی در این روز بر سر قبرها حاضر می‌شوند اما در سال‌های اخیر آسیب‌های فرهنگی از جمله تجمل گرایی و چشم و هم چشمی بر مراسم برات حاکم شده است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: لازم است هزینه‌های برات به سمت سیل‌زدگان هدایت شود که این امر فرهنگ‌سازی از سوی رسانه‌ها را می‌طلبد.
برات، روزی برای حواله کردن صدقه و دعا برای افرادی است که دستشان از دنیا کوتاه است. روزی برای یادآوری این نکته که شاید فردا من هم نباشم. پس می شود از این نکته، هزاران معنی از خوبی را دریافت کرد.
گزارش از زهرا حمیدی، خبرنگار ایکنای خراسان‌جنوبی
انتهای پیام
