سونامی قلع و قمع درختان/قطع درختان قطع عمر انسان است

به گزارش ایکنا از لرستان، معدن و منابع طبیعی مانند نفت، گاز، آب، فلزات و ... سرمایه و امانت‌های الهی در دست ما هستند که وظیفه صحیح استفاده نمودن، نگهبانی و رساندن آن‌ها به نسل‌های آینده به‌عهده بندگان خداست.از انواع منابع طبیعی می‎توان به باغ‌ها و جنگل‌ها و معادن شامل فلزات، نفت، گاز، سیمان، گچ، خاک، آب و ... اشاره کرد.خدای متعال در آیه 141 سوره انعام با این مضمون «وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ» فرموده است: «و اوست كسى‌كه باغ‌هايى با داربست و بدون داربست و خرمابن و كشتزار با ميوه‏هاى گوناگون آن و زيتون و انار شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد از ميوه آن چون ثمر داد بخوريد و حق [بينوايان از] آن را روز بهره‌‏بردارى از آن بدهيد و[لى] زياده‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست ندارد».

قرآن‌کریم در آیه 58 سوره نساء با این مضمون «إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ إِنَّ اللّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا» فرموده است: «خدا به شما فرمان می|‎‏دهد كه سپرده‌‏ها را به صاحبان آن‌ها رد كنيد و چون ميان مردم داورى می‎‏كنيد به عدالت داورى كنيد در حقيقت نيكو چيزى است كه خدا شما را به آن پند می‎‏دهد خدا شنواى بيناست».
خدای متعال همچنین در آیات 14 تا 16 سوره نبأ با این مضمون «وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا ﴿14﴾ لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا ﴿15﴾ وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا» فرموده است: و از ابرهای باران‌زا آبی فراوان نازل کردیم، تا به‌وسیله آن دانه و گیاه بسیار برویانیم، و باغ‌هایی پُردرخت».همچنین در آیه 60 سوره نمل با این مضمون «أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا كَانَ لَكُمْ أَن تُنبِتُوا شَجَرَهَا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ» فرموده است: «[آيا آنچه شريك می‎‏پندارند بهتر است] يا آن كس كه آسمان‌ها و زمين را خلق كرد و براى شما آبى از آسمان فرود آورد پس به‌وسيله آن باغ‌هاى بهجت‏انگيز رويانيديم كار شما نبود كه درختانش را برويانيد آيا معبودى با خداست [نه] بلكه آنان قومى منحرفند».

کاشت درخت؛ در ردیف بهترین و مقدس‌ترین کارهای خیردر اسلام، هم درباره نگهداری درخت و آبیاری آن دستور رسیده و هم از قطع آن نهی شده است.پیامبراکرم(ص) فرموده است: «هرکس درخت طلح و سدر [درخت نیازمند به آب] را سیراب کند، گویا انسان مؤمن تشنه را سیراب کرده است».(تفسیر العیاشی، ج 2، ص 86) درباره قطع درخت نیز از ان بزرگوار چنین آمده است: «هر کس [بی‌جهت] درخت سدری را قطع کند خدا سرش را در اتش فرو می‎برد.(بحارالانوار، ج 63، ص 113)
ویژگی‎ها و آثار درخت‌کاری
از ویژگی‎ها و آثار درخت‌کاری می‎توان به کسب حلال بودن آن، صدقه بودن آن، پاداش به اندازه محصول آن، ادامه بهره‌مندی از آن پس‌از مرگ اشاره کرد کمااینکه امام صادق(ع) فرموده است: «از چیزهایی که مؤمن پس از مرگش از آن‌ها بهره‌مند می‎شود نهالی است که آن‌را کاشته است«.(الامالی، صدوق، ص 169، بحارالانوار، ج 6، ص 293) این در حالی‎است که فضایل و پاداش‌ها در این روایات فقط برای امور فردی نیست؛ تا خود فرد بهره‌ ببرد بلکه ترغیب و تشویق به امور اجتماعی است؛ تا دیگران از حاصل این کارها سود ببرند؛ در حالی‎که خود شخص نیز سود می‎برد.
درخت از گرانبهاترین آفریده‌های خدا
درخت این جاندار بی‎زبان از گرانبهاترین آفریده‌های خداوند توانا برای آدمی است.درخت مهم‌ترین عامل در سلامتی، پاکیزگی، صفا، نشاط و زیبایی محیط زیست و طبیعت به‌شمار می‎رود، چراکه درخت با عمل کربن‌گیری خود و جایگزینی آن به‌وسیله اکسیژن موجب رفع آلودگی از فضای زندگی می‎شود و با سرسبزی و رنگ‌های دلفریب برگ‌های لطیف خود؛ تابلوهای زیبایی از شاهکارهای طبیعت برای تماشا و طراوت ما به وجود آورده است.
درخت از لحاظ مادی و معنوی برای انسان بسیار سودمند است؛ از حیث مادی از میوه درخت گرفته تا برگ، شاخه، تنه، ریشه، پوست و ... و اجزای داخلی آن مورد استفاده‌های مختلفی ازقبیل مصارف دارویی، غذایی و لوازم مورد نیاز زندگی و ... واقع می‎شود.
میوه درخت به‌صورت غذایی کامل به شاخسار درختان ظاهر می‎شود، بی‌آن‌که کمترین نیازی به پختن و یا تغییرات دیگر داشته باشد؛ به‌محض چیدن از درخت قابل استفاده است، این غذای آماده و لذیذ آن‌چنان بسته‌بندی شده که برای مدت زیادی قابل نگهداری است بی‎آن‌که ارزش غذایی خود را از دست بدهد.
اما از حیث بهره معنوی درخت به سخن پیامبرگرامی اسلام(ص) تاسی می‎جوییم که فرمود: «مسلمانی‌که درختی بنشاند و یا زراعتی کسب نماید اجر و پاداش صدقه در راه خدا را خواهد داشت».(مستدرک الوسایل، ج 13، ص 46) پیامبر همچنین فرموده است: «هرکه درختی بکارد هر بار که انسانی یا یکی از مخلوقات خدا از آن بخورد برای وی صدقه‌ای محسوب شود».(نهج‌الفصاحه، ص 897)
از امام جعفرصادق(ع) همچنین نقل است که فرمود: «یکی‌از کارهایی که شخص مؤمن را بعد از مرگ بهره‌مند می‎سازد مسئله غرس نهال و درخت‌کاری است».(بحارالانوار، ج 103، ص 65) همچنین می‌فرماید: «زراعت کنید و درخت بکارید به خدا قسم هیچ کاری از کارهای مردم حلال‌تر و پاکیزه‌تر از آن نیست».(الحیاة، ج 5، ص 345)
قوام جنگل به قوام درخت است
جنگل که از تجمع انبوه درختان مختلف پدید آمده است از دیگر شگفتی‌های عالم خلقت و طبیعت به‌شمار می‎رود و لذا قوام جنگل به قوام درخت است، پس هرگاه صحبت از جنگل و کیفیت صیانت از آن می‌شود، خود به خود رشته فکر به درخت می‎رسد.
در اهمیت و لزوم حفظ درخت(جنگل) به سخن امام جعفرصادق(ع) توجه کنیم که فرمود: «درخت برای انسان آفریده شده، پس او مکلف گردید، به کاشتن درخت، آب دادن درخت، مواظبت نمودن درخت».(الحیاًة، ج 5، ص 347) پس بر ما فرض است که به درخت احترام بگذاریم و به زندگی این جاندار بی‌زبان پُرارزش و بی‎زیان، دلسوز و علاقمند باشیم.

حقوق محیط زیست از منظر شریعت اسلام

مکتب اسلام به‌عنوان مکتب جامع، زیباترین و منطقی‌ترین نظریه‌ها در مورد طبیعت که جز لاینفک زندگی مادی بشریت است را مطرح می‌کند و نه اجازه می‌دهد بشر طبیعت را معبود خویش قرار دهد و نه آن‌را موجودی بی‌روح بداند.
بلکه جلوه‌های طبیعی را، آیه، کلمه و موجوداتی با شعور نسبی که سپاس‌گزار و تسبیح‌گوی خالق خود باشد بیان می‌کند و انسان را به کرنش در مقابل خالق آن فرا می‌خواند.
استفاده نابخردانه از منابع طبیعی؛ از مصادیق تخریب محیط زیست

خدای متعال در آیه 68 سوره نحل با این مضمون «وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ» فرموده است: «و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [=الهام غريزى] كرد كه از پاره‌اى كوه‌ها و از برخى درختان و از آنچه داربست [و چفته‌‏سازى] می‎‏كنند خانه‌‏هايى براى خود درست كن».
بررسی آیات شریفه قرآن و سیره و کلام اولیا الهی موارد فراوانی از اهمیت محیط زیست را در نگاه مکتب معرفی می‌کند. ازجمله آیه 70 سوره اسرا «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا» طبیعت مسخر انسان را طیبات معرفی و همچنین نعمتی را مایه کرامت انسان معرفی می‌کند.
همچنین در آیه 56 سوره اعراف «وَلاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ» خداوند متعال با تاکید بر این‌که نظام هستی بر اساس مصلحت آفریده شده است در کنار این تاکید، از ایجاد فساد در این نظام نهی می‌کند.
و طبیعی است استفاده نابخردانه از منابع طبیعی و زیاده‌روی در بهره برداری از آن از مصادیق تخریب محیط زیست است.
در آموزه‌های دینی و مکتب زیبای اسلام مسلمانان به درخت‌کاری و ایجاد فضای سبز و پاک‌سازی آب روان تشویق شده‌اند کمااینکه پیامبراکرم(ص) می‌فرمایند: هرگاه نهالی در دست شماست و قیامت برپا می‌شود، در آن فرصت کوتاه آن نهال را بکارید. (نهج‌الفصاحه جلد 1، ص ۷۱۳)همچنین آن حضرت می‌فرمایند: سه گروه هستند که با کار خود مورد لعن و مذمت خداوند قرار می‌گیرند: کسانی‌که اماکن عمومی، سایبان‌ها و محل پیاده شدن مسافران را آلوده می‌کنند؛ کسانی‌که آب عمومی(نوبتی) را غصب می‌کنند؛ و کسانی‌که سد معبر کنند و مانع عبور عابران شوند. (وسائل‌الشیعه جلد 1، ص ۳۲۵)
احترام به محیط زیست و انواع گونه‌های جانوری و گیاهی، در مناسک حج و در حرم امن الهی به مسلمانان یادآوری می‌شود، شکار، صید و قطع درختان در حالت احرام و حتی در حال غیر از احرام از موارد منهی‌عنه شمرده می‌شود و در مواردی موجب کفاره و پرداخت جریمه می‌شود.
قطع درختان قطع عمر انسان است
قطع درختان مساوی با قطع عمر انسان است، چون‌که سفره‌های آب زیرزمینی با وجود جنگل، مراتع و درختان غنی می‌شود پس منابع طبیعی باید حفظ شود چراکه کمبود آب، زندگی را به مخاطره می‌اندازد.

متاسفانه در برخی شهرهای لرستان شاهد سونامی قلع و قمع درختانی مثل صنوبر، چنار، بید و درختان باغی صورت می‎گیرد و درختان کهنسالی مانند گردو و توت به‌عنوان میراث‌های طبیعی در معرض خطر هستند.
سود بالای فروش چوب موجب شده که برخی باغات مثمر نیز به این بهانه قلع و قمع شده و به فروش برسند که می‎طلبد ادارات منابع طبیعی در حوزه جنگلی و جهاد کشاورزی در حوزه درختان زراعی و باغی به موضوع ورود کرده و مانع ادامه رویه قطع درختان شوند.

جایگاه محیط زیست از دیدگاه اهل بیت(ع) تبیین شود

حجت‌‎‌الاسلام صالحی، از کارشناسان مذهبی در این رابطه با ایکنا، با بیان این‌که در روایات و آیات به محیط زیست اهمیت زیادی داده شده است، اظهارکرد: محیط زیست بدون انسان می‌تواند به حیات خود ادامه دهد اما زندگی ما به آن وابسته است.
وی با تاکید بر این‌که انسان باید تلاش کند تا این نعمت را به‌طور مطلوب مورد حفاظت قرار دهد، بیان کرد: در این رابطه نیاز به فرهنگ‌سازی است و باید حساسیت جوامع بومی را زیاد کرد.
صالحی با بیان این‌که اهمیت محیط زیست را می‌توان با استفاده از آموزه‌های دینی شرح داد، تصریح کرد: پیامبر اسلام(ص) زمین را مادر انسان خطاب کرده و آدمی باید از آن محافظت کند.
این کارشناس مذهبی با اشاره به این‌که جایگاه محیط زیست باید از دیدگاه اهل‌بیت(ع) تبیین شود، گفت: وقتی مردم به اهمیت محیط زیست پی ببرند قطعاً حساسیت در این رابطه بالا خواهد رفت و کارهایی که به آن آسیب بزند را تکرار نمی‎کند.

وی آسیب‎شناسی و ارائه راهکار برای رفع آن‌را از اقدامات بُعد آموزش برشمرد و اضافه کرد: مسئولان باید دلسوزانه پای کار بیایند و این اقدام جهاددانشگاهی لرستان قابل تقدیر است.
صالحی اظهارکرد: هر کاری که با توکل بر خدا انجام شود الهی می‌شود و قطعاً طرح توانمندسازی جوامع محلی و ارتقای فرهنگی روستاها نیز با این نیت پیگیری خواهد شد.
این کارشناس مذهبی بیان کرد: اگر این طرح همراه با تشویق باشد قطعاً نتیجه و تاثیری چند برابری خواهد داشت.

حفظ منابع طبیعی ضرورتی انکارناپذیر است

شیرزاد نجفی، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان طی آبان‌ماه جاری در جلسه شورای معاونین که با دستور کار هفته منابع طبیعی و با حضور اعضا در اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان تشکیل شد، حفظ محیط طبیعی، درخت و درخت‌کاری را ضرورتی انکارناپذیر خواند و گفت: امروزه با پیشرفت جوامع صنعتی که به‌صورت سدی عظیم مابین انسان و طبیعت عمل می‌کند، اهمیت دادن به منابع طبیعی بیش از پیش به چشم می‌خورد.
وی اضافه کرد: وجود تمام مشکلات آب و هوایی و تخریب منابع طبیعی به دست سودجویان و دنیاپرستان باعث شده که ضرورت حفظ منابع طبیعی و همیار بودن با طبیعت، از اهمیت خاصی برخوردار باشد.
نجفی با اشاره به این‌که رسانه‌ها نقش مهمی در ترویج حفظ منابع طبیعی و محیط زیست دارند، تصریح کرد: هم‌افزایی و تعامل رسانه‌ها در زمینه ترویج فرهنگ حفظ منابع طبیعی، حفاظت از آب و خاک و ... پیشینه تاریخی در کشور ما دارد.
وی در ادامه با اشاره مجدد به اهمیت خاص و ویژه‌ای که منابع طبیعی دارد، گفت: مکاتباتی با استاندار جهت ملزوم نمودن ادارات سطح استان برای درج پیام در هفته منابع طبیعی صورت خواهد گرفت.
کشف و ضبط ۱۶۰ کیسه زغال چوب در کوهدشت
عبدولی، مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کوهدشت طی بهمن‌ماه جاری در نشست با اصحاب رسانه کوهدشت در رابطه‌با فعالیت‌های یک سال اخیر منابع طبیعی کوهدشت، گفت: در ۹ ماهه گذشته ۱۶۰ کیسه زغال چوب در کوهدشت از متخلفین ثبت و ضبط شده و اعمال قانون شده‌اند.
وی با اشاره به آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع این شهرستان طی سال‌های گذشته، افزود: امسال با تلاش مردم و مسئولین آتش‌سوزی قابل‌توجهی در کوهدشت نداشتیم و فرهنگ‌سازی خوبی در این زمینه توسط رسانه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد به عمل آمد.
مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کوهدشت نداشتن امکانات اطفای حریق پیشرفته برای مناطق سخت‌گذر و ارتفاعات یکی‌از دلایل افزایش مساحت آتش‌سوزی‌های سال‌های گذشته در منطقه بوده است.
وی افزود: به خاطیان حوزه منابع طبیعی اخطار داده می‌شود که با آن‌ها مطابق قانون و به‌شدت برخورد قاطع و بدون اغماض به‌عمل خواهد آمد و به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.
عبدولی با اشاره ممنوعیت هرگونه ساخت و ساز تا فاصله ۵ کیلومتری ژئو پارک شیرز، بیان کرد: برای رفع تصرف از شیرز مجدداً طرح دعوا کرده‌ایم و متاسفانه هزار متری که سند استیجاری برای آن صادر شده در پلاک وره‌زرد است.

با توجه به اهمیت درخت، شایسته است مسلمانان نسبت به کاشتن و حفظ درخت کوتاهی نکنند.زیرا درختان در سالم‌سازی و پاکیزگی هوا تاثیر ویژه‌ دارند.اهتمام اسلام به درخت‌کاری و افشاندن دانه یا کاشتن شاخه ثمربخش، کاملاً در متون دینی مشاهده می‎شود؛ به‌گونه‌ای که گاهی کاشتن درخت، در ردیف بهترین و مقدس‌ترین کارهای خیر قرار می‎گیرد، چنان‌که از رسول اکرم(ص) در ضمن حدیثی آمده است که درخت‌کاری را در کنار تعلیم دانش، ساختن مسجد، به ارث گذاشتن قرآن یا کتاب علمی سودمند دیگر و ... قرار داده است که اهتمام آن حضرت به درخت‌کاری را می‎رساند.

انتهای پیام