محمدرضا سیفی، سرپرست دفتر آموزش و پرورش عشایری وزارت آموزش و پرورش در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، به بیان چالشهایی که دانشآموزان عشایری با آن روبرو هستند، پرداخت و گفت: عشایر به علت کوچهای مداوم نیاز به مدرسه ثابت ندارند و مدارسی که توسط خیرین به صورت ساختمانی در این مناطق ساخته میشود، بلااستفاده میماند، پس ضرورت دارد ایجاد کانکسهای مجهز را جایگزین ساخت مدرسه ساختمانی برای دانشآموزان عشایر کنیم.
وی کانکس مجهزی که قابلیت ایجاد فضایی برای استراحت معلم را دارد و از سرما و گرما در امان است را برای دانشآموزان عشایر مفیدتر از ایجاد مدارس ساختمانی خواند و گفت: این کانکسها قابل حمل هستند و میتواند با ایل حرکت داده شود. فقط در برخی مناطق همچون سمنان منطقه سنگسر که عشایر ساکن شدند نیاز به مدارس ثابت داریم؛ عدالت آموزشی به مفهوم ساخت مدارس ثابت در تمام مناطق نیست، بلکه باید متناسب با نیاز دانشآموزان اقدام به ایجاد مدرسه کرد، در غیر این صورت این اماکن پس از کوچ عشایر بیاستفاده میماند و اتلاف هزینه صورت میگیرد.
مدرسه کپری واقعی که جزو فرهنگ عشایر است بسازیم
سیفی با اشاره به اینکه گاهی اوقات ایجاد مدارس کپری برای دانشآموزان عشایر بهتر از ساخت مدارس ثابت است، گفت: مدارس کپری جزئی از فرهنگ عشایر است و با چادر و خشت و آجر فرسودهای که امروز ساخته میشود و آن را مدارس کپری مینامند متفاوت است، این مدارس ضد سیل، زلزله و باد است و با سنگ مرمر ساخته میشود و هزینه بالایی هم دارد و با آنچه امروز مرسوم شده است متفاوت است. در حال حاضر بیش از 200 مدرسه خشت و گلی در میان عشایر وجود دارد که نیاز به تعویض با مدارس کپری واقعی و یا کانکس مجهز دارد. پراکندگی مدارس و عدم مدرسه مناسب در برخی نقاط سبب میشود دختران با استعداد و باهوش عشایر پس از مقطع دبستان از تحصیل باز بمانند.
وی یکی دیگر از معضلات موجود در مدارسی که برای دانشآموزان عشایر ساخته میشود را بیتوجهی به ایجاد سرویسهای بهداشتی برشمرد و گفت: برای بسیاری از این مدارس ثابت سرویس بهداشتی هم ساخته نمیشود و دانشآموزان دچار بیماریهای مختلف میشوند. این مسئله جزو عادیترین و اولیه ترین نیازهای افراد است اما ما هنوز به آنها توجهی نداریم. افرادی که اقدام به ساخت مدرسه میکنند باید نگاه جامعتری داشته باشند؛ به طور مثال باید لگن و جثه دانشآموز ابتدایی را در نظر گرفت و سپس اقدام به ساخت سرویس بهداشتی کرد اما متاسفانه به این امور پیش و پا افتاده توجه نمیشود و دانشآموز به علت ترس از حضور در این موقعیت دچار بیماری میشود.
سرپرست دفتر آموزش و پرورش عشایری وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه 25 درصد مدارس ثابت عشایری، سرویس بهداشتی ندارند، گفت: از شش هزار و 100 مدرسه هزار و 824 مورد سرویس بهداشتی نامناسب دارند. وزیر آموزش و پرورش به تازگی پس از استماع گزارش، ردیف بودجه خاصی را به این موضوع اختصاص داد.
سیفی با اشاره به فعالیت شش هزار و 100 مدرسه عشایری گفت: از این تعداد پنج هزار و 275 مورد مربوط به مقطع ابتدایی، 564 مورد مربوط به متوسطه اول، 261 مورد مدرسه متوسطه دوم، 205 مورد مدرسه شبانه و 74 هنرستان کاردانش است که در مجموع 12 هزار و 105 کلاس را تشکیل می دهد. بدین ترتیب در برخی مدارس سه تا چهار دانشآموزان تحصیل میکنند و این امر هزینه بالایی دارد. در این راستا درصدد برآمدیم تا طبق اساسنامه مدارس عشایری رفتار کنیم به نحوی که 50 درصد دانشآموزان عشایر باشند.
سیفی در بخش دیگری از سخنان خود به فعالیت معلمان و دانشآموزان عشایری اشاره و عنوان کرد: طبق ماده پنج اساسنامهای که رئیس جمهور امضا کرده است، باید به این افراد خدمات ارائه کرد و به طور مثال اسباب رفت و آمد آنان را مهیا کرد، چرا که دانشآموزان عشایر بسیار با استعداد و مستعد هستند و در میان دختران عشایر علاقه وافری برای تحصیل وجود دارد. همچنین معلمان عشایر بسیار فرهیخته و متواضع هستند و با وجود کمبود امکانات از ارائه هیچ خدمتی کوتاهی نمیکنند. در حال حاضر معلمان عشایر هشت ماه است که حق و حقوق خود را دریافت نکردهاند اما به هیچ وجه گلایه نمیکنند.
حذف سرباز معلم در مناطق عشایر
سیفی با تأکید بر اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز به موضوع کیفیت تحصیل عشایر اشاره کرده است، تصریح کرد: برخی از اینکه من بیان کردم که سرباز معلم باید حذف شود گلایه کردند، درصورتی که من این امر را فقط برای مدارس عشایری پیشنهاد دادم، چرا که این دانشآموزان به خودی خود محروم هستند و نباید از کیفیت آموزشی مطلوب هم محروم بمانند. این سربازها نیز مرزبان هستند و از مرزها حمایت میکنند.
سیفی خواستار تخصیص سهمیه ویژه به مناطق عشایری از سوی دانشگاه فرهنگیان شد و گفت: نباید این عشایر را صرفا به سوی کشاورزی و دامپروری سوق داد. از میان این دانشآموزان میتوان معلمان، مهندسان و پزشکان زبدهای تربیت کرد.
وی با بیان اینکه در 23 استان کشور مدرسه عشایری داریم و عشایر در 69 درصد مساحت کشور پراکنده هستند، عنوان کرد: حدود 63 هزار و 527 دانشآموز اهل تسنن عشایر داریم که در هفت استان سیستان و بلوچستان، گلستان، کرمان، کرمانشاه، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و آذربایجان غربی تحصیل میکنند که برای این افراد برنامههای مشخصی در نظر گرفته شده است.